Ricardo Gutiérrez (Secrétaire général -FEJ) sekretar i Pergjithshem te Federates Evropiane te Gazetareve: Organizatat e gazetarëve në Serbi, Shqipëri dhe Kosovë kanë bashkepunim te mire mes veti…
Bernë, 2 gusht -Ricardo Gutiérrez (Secrétaire général -FEJ) sekretarin e pergjithshem te Federates Evropiane te Gazetareve me seli ne Bruksel ne nje interviste ekskluzive për gazeten zvicerane Le Canton27.ch dhe televizion kombetar te Kosoves ATV ka folur pos “konfliktit” Qeveri-Klan Kosova edhe per protesten e perbashket te gazetareve dhe opozites ne Prishtine, pastaj per ate pse Reporers Sans Frontieres e radhiten Kosoven ne nje rang me te mire se vendet ne rajon, duke lene shume mbrapa Serbine e Shqiperine e pse opozita dhe Serbia bashke me disa gazetare kritikojne Qeverine e Kosoves per mungese te shprehjes se lire dhe mediave?,; Afera Klan Kosova nje krim ekonomik, nje abuzim ne kundershtim me Kushtetuten e Republikes se Kosoves apo nje ceshtje politike?.; Kremlini a po financon mediat ne ballkan dhe ato ne Kosove dhe Shqiperi per destabilizimin e rajonit; Per vrasjet e gazetareve ne Kosove ende te pazbuluara e te pandeshkuar autoret sot e 20 vite, per sulmet e gazetareve ne Veri, per diskriminimin e mediave ne Serbi, sidomos atyre ne Luginen e Presheves etj… « Organizatat e gazetarëve në Serbi, Shqipëri dhe Kosovë kanë bashkepunim te mire me sveti… » ka thene z.Gutiérrez ne fillim te bisedës për gazeten zvicerane Le Canton27.ch
- z.Gutiérrez, qe nga vizita e juaj e fundit ne Prishtine, si e cilesoni sot situaten e mediave në Kosovë?
Gutiérrez: Konkluzionet e misionit tonë të përbashkët në Kosovë në nëntor 2022 kishin identifikuar tashmë një rritje të presionit politik mbi mediat, gjë që rrezikoi seriozisht përmirësimin gradual të situatës. Përfundimet tona ishin të qarta. Ato u ndanë nga të gjitha organizatat që kishin marrë pjesë në këtë mision: EFJ por edhe ARTICLE 19, Komiteti për Mbrojtjen e Gazetarëve, Unioni Evropian i Transmetuesve, Qendra Evropiane për Lirinë e Shtypit dhe Medias, Instituti Ndërkombëtar i Shtypit dhe Reporterët pa Kufij.
Gutiérrez: Rezultatet e renditjes së RSF-së për vitin 2023 u fokusuan në situatën në vitin 2022. Renditja e radhës do të shënohet me një rënie serioze në Kosovë
- Derisa disa media bashke me opoziten sikur edhe regjimi i Beogradit vazhdimisht kritikojne Qeverine Kurti, sidomos rreth fjalës se lirë. Por, organizatat nderkombëtare sikur flasin pak me ndryshe. Psh « Reporters sans frontieres » nuk flet shumë mirë për Kosovën, madje ate e ka radhitur në nje rang të lartë, ne krahasim me vendet në rajon, ku Serbine dhe Shqiperine e len shume larg? Cfare mund te bëje Kosova me shume për mediat?
Gutiérrez: Reporterët pa Kufij ndanë plotësisht vëzhgimin tonë. Rezultatet e renditjes së RSF-së për vitin 2023 u fokusuan në situatën në vitin 2022. Renditja e radhës do të shënohet me një rënie serioze në Kosovë, krahasuar me vendet fqinje, sepse Kosova sot praktikon praktika të censurës politike arbitrare, të cilat janë të denja për autokracitë më të këqija.
- Ne baze te disa ekspertëve dhe njohes te mirë të mediave, madje edhe nderkombëtar thone se problemi mes Qeverise se Kosovës dhe Klan Kosovës nuk qëndron tek mos rrespektimi i fjalës se lire, por eshte i nje natyre krejt tjeter, tek abuzimet dhe krimi ekonomik. Ku Klan Kosova nuk eshte e vetem kompani qe ka probleme me drejtesinë. Si te tejkalohet këto mosmarrëveshje. Cili do te ishte apeli, mesazhi i juaj drejtuar Qeverise dhe Klan Kosovës?
Gutiérrez: Sanksioni i marrë nga autoritetet e Kosovës për një problem administrativ është krejtësisht joproporcional. Mbyllja e televizionit privat më të rëndësishëm në vend është një akt i rëndë, që mund të justifikohet vetëm me elementë jashtëzakonisht seriozë. Megjithatë, autoritetet përmendin vetëm probleme administrative. Duket si një shpërdorim i tmerrshëm i pushtetit. Kjo tërheqje e licencës është marrë në kundërshtim total me standardet evropiane të lirisë së shtypit. Është një akt që shpërfill praktikën gjyqësore të Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut përsa i përket mbrojtjes së lirisë së shprehjes. Përmes këtij akti autoritar të censurës arbitrare, Kosova është në proces të përjashtimit nga rrethi i kombeve demokratike. Perspektiva e integrimit në Këshillin e Evropës po zvogëlohet. Dhe është një tragjedi për njerëzit e këtij vendi, të cilët nuk e meritonin këtë. Interesat e veçanta të partisë në pushtet janë qartazi më shumë se interesi publik i popullit të Kosovës për t’iu bashkuar rrethit evropian.
- Sot Kosova ka mbi 5000 gazetarë te angazhuar ne 500 media (mbi 100 tv). ku ne protestën e fundit u pane me shume opozitarë se sa gazetare. Cfare mund te bëhet me protesta për zgjedhjen e problemeve te gazetareve apo fjales së lirë?
Gutiérrez: Kosova duhet të jetë krenare për diversitetin dhe pluralitetin e peizazhit të saj mediatik. Qeveritë evropiane kanë detyrimin, sipas standardeve ligjore ndërkombëtare në fuqi, të promovojnë lirinë e shtypit dhe pluralizmin e medias përmes veprimeve konkrete. Qeveria e Kosovës po bën të kundërtën.
Ricardo Gutiérrez nga EFJ: Të qëndrosh pasiv do të thotë të jesh bashkëpunëtor i vrasesve…”(Staying passive means being an accomplice of murderers…)
- A eshte per t’u kritikuar apo lavderuar Qeveria e Kosovës e cila që kur i prine shtetit jane reduktuar jo vetem sulmet, kercnimet dhe rrahjet (pos atyre ne Veri te Kosovës nga serbet) por edhe vrasjet. Ne fakt ka pas sulme te inskenuara për te këruar azil në Zvicer, vendet e BE-së apo ne Amerikë. Jemi dyshmitarë se viteve te fundit nuk ka vrasje ne Kosovë, kurse pas luftes kishte 15 gazetare te vrarë qe organizatat nderkombëtare ngriten zërin bashke me ju duke denuar keto krime dhe duke këkuar nga autoritetet vendore dhe EULEX te ndeshkohen autorët, por deri tash fatkeqësisht nuk eshte bere asgjë. As shoqat kosovare ne kete drejtim thuajse nuk kane bere aq, përveq mbledhjes se statistikave: Madje kur flasin për gazetaret ato flasin me shume për dy shuplaka dhene gazetarëve se sa për vrasjet e gazetarëve ?!
Gutiérrez: Është e qartë se përpjekjet e qeverisë së Kosovës janë të pamjaftueshme. Raporti ynë i misionit të nëntorit tregoi presionet politike në rritje. Dhe EFJ dhe dega e saj kosovare, AGK, kanë vënë në dukje shumë mospërputhje që nga misioni i nëntorit:
Jo, situata nuk po përmirësohet, nën veprimin e qeverisë. Përkundrazi, po përkeqësohet rrezikshëm dhe këtë e dëshmojnë çdo ditë kolegët tanë të AGK-së. Është e turpshme të pretendohet se AGK nuk ka bërë asgjë për gazetarët e vrarë apo të zhdukur. Organizatat e gazetarëve në Serbi, Shqipëri dhe Kosovë po bashkëpunojnë për këtë çështje. Janë autoritetet publike të këtyre vendeve që refuzojnë të bashkëpunojnë. Fajësoni fajtorët e vërtetë, jo gazetarët! Tensionet mes qytetarëve në rajon janë përshkallëzuar kohët e fundit, pasi zgjedhjet komunale të prillit sollën në pushtet kryetarët etnikisht shqiptarë në tre qytete, të cilët shumica serbe nuk i konsideron përfaqësuesit e tyre të vërtetë. Profesionistët e medias që mbulojnë përplasjet kanë qenë edhe një herë objektivi i dhunës, duke theksuar nevojën për të mbrojtur më mirë gazetarët në terren.
EULEX, KFOR dhe policia e Kosovës , që të marrin masat e duhura për të garantuar sigurinë e gazetarëve që raportojnë në terren…
- Ne Veriun e Kosovës siq e dini ka pasur nje ser sulmesh dhe kërcnimesh ndaj gazetareve kosovar. Përveq reagimeve dhe raporteve nga vendoret dhe nderkombëtaret, asgje nuk eshte bere konkrete. Ne fakt policia e Kosove ka arrestuar disa kriminele serbe te cilet sulmuan gazetaret dhe trupat paqërujtese (KFOR) ne Kosovë. Cfare eshte opinoni juaj rreth ketyre sulmeve dhe a duhet te jep ndokush përgjegjësi?
Gutiérrez: Një numër në rritje i sulmeve ndaj gazetarëve dhe punonjësve të mediave janë dokumentuar në veri të Kosovës që nga 26 maji, të cilat u intensifikuan më 29 maj, pas protestave që shpërthyen në rajon. Federatat Ndërkombëtare dhe Evropiane të Gazetarëve (IFJ-EFJ) i bashkohen degës së tyre, Asociacionit të Gazetarëve në Kosovë (AGK), në denoncimin e dhunës që synohet ndaj profesionistëve të medias dhe u bëjnë thirrje autoriteteve kompetente dhe punëdhënësve të mediave që të garantojnë sigurinë e gazetarëve. raportimi në terren.
Disa gazetarë janë sulmuar fizikisht dhe janë vandalizuar pajisjet e tyre, duke përfshirë automjetet e transmetuesve të mediave, ndërsa mbulonin protestat e vazhdueshme në veri të Kosovës, të cilat shpërthyen më 29 maj.
Gazetarja e Albania Live Leonita Bajrami u vu në shënjestër të eksplozivëve piroteknikë teksa po raportonte për barrikadat e reja atë të martë, në sulmin e gjashtë kundër gazetarëve dhe punonjësve të medias në veri të Kosovës. Më herët gjatë muajit, u raportuan pesë sulme të tjera.
Një ekip i Kallxo.com u sulmua afër shkollës teknike të Mitrovicës më 9 dhjetor dhe një RTV Dukagjini sulmoi me eksploziv të nesërmen; më 19, një ekip prej dy anëtarësh i Klan Kosova po raportonte pranë barrikadave në Zubin Potok kur persona të maskuar i gjuajtën me gurë. Një ekip i TeVe1 u gjend nën një sulm shpërthyes në Mitrovicë më 20, dhe më 26, një ekip tjetër nga Klan Kosova kishte të njëjtën përvojë që kishte ekipi i mëparshëm nga e njëjta media kur u thyen xhamat e veturës pas një sulmi me gurë. Shoferi Elsad Sinani ka qenë i pranishëm të dyja herët.
Jemi të lehtësuar kur dëgjojmë se tensioni është ulur pasi serbët filluan të çmontojnë postblloqe në veri të Kosovës më 29 dhjetor, por përpjekjet diplomatike duhet të vazhdojnë në mënyrë që gazetarët të mund të veprojnë të sigurt në rajon.
Qëndrimi ynë është i qartë. EFJ lëshoi dy deklarata për sulmet në veri të Kosovës: Një numër në rritje i sulmeve ndaj gazetarëve dhe punonjësve të mediave janë dokumentuar në veri të Kosovës që nga 26 maji, të cilat u intensifikuan më 29 maj, pas protestave që shpërthyen në rajon. Federata Evropiane dhe Ndërkombëtare e Gazetarëve (EFJ-IFJ) ngrenë alarmin për kërcënimet në rritje që rrethojnë gazetarët dhe punonjësit e mediave që raportojnë për tensionet ndërmjet Serbisë dhe Kosovës nga veriu i Kosovës.
Tensionet mes qytetarëve në rajon janë përshkallëzuar kohët e fundit, pasi zgjedhjet komunale të prillit sollën në pushtet kryetarët etnikisht shqiptarë në tre qytete, të cilët shumica serbe nuk i konsideron përfaqësuesit e tyre të vërtetë. Profesionistët e medias që mbulojnë përplasjet kanë qenë edhe një herë objektivi i dhunës, duke theksuar nevojën për të mbrojtur më mirë gazetarët në terren. Në qytetin e Zveçanit, ekipet e mediave lokale si Koha dhe Gazeta Papirus dhe Top Channel me bazë në Shqipëri janë sulmuar fizikisht, si dhe janë vandalizuar automjetet dhe pajisjet e tyre mediatike.
Federata Evropiane dhe Ndërkombëtare e Gazetarëve (EFJ-IFJ) ngre alarmin për kërcënimet në rritje që rrethojnë gazetarët dhe punonjësit e medias që raportojnë për tensionet ndërmjet Serbisë dhe Kosovës nga veriu i Kosovës, duke kërkuar nga autoritetet kompetente, duke përfshirë Misionin e Bashkimit Evropian për Sundimin e Ligjit në Kosovë (EULEX), Forcën e Kosovës (KFOR) dhe policinë, që të marrin masat e duhura për të garantuar sigurinë e gazetarëve që raportojnë në terren.
- Kur eshte fjal për Luginen e Presheves dhe fjalen e lirë. A mund te quhet fjalë e lire nese edhe sot e kesaj dite, ne mediat serbe ende përdoret fjalori i urrejtjes, zhargini i Miloshvcit duke i quajtur shqiptaret si « siptari » para hundeve te OSBE-së dhe shoqatave serbe?! Me kete fjalor fyes dhe urrejtës ndaj shqiptarëve flasin jo vetem mediat ne Beograd por edhe ministrat serbet e presidenit Vucic?! Kurse ne Kosovë mediat kosovare nuk guxojne te fyejne serbet, sepse denohen me mijera euro, keshtu ka ndodhur me gazeten me të lexuar ne rajon « Bota Sot » ?
Gutiérrez: EFJ nuk mungon të denoncojë shkeljet e lirisë së shtypit në Serbi, ku politikanët kanë një ndikim të urryer në media të caktuara, të cilat përdoren si armë. Thjesht lexoni deklaratën tonë të fundit për shtyp: Në Serbi po shtohen incidentet e mosrespektimit të punës së gazetarëve. Kryetarja e EFJ Maja Sever i denoncoi këto sulme. Ajo u bëri thirrje autoriteteve të respektojnë rolin dhe misionin e shtypit në një shoqëri demokratike.
Që nga fillimi i saj në 2015, Platforma e Këshillit të Evropës për Mbrojtjen e Gazetarisë ka regjistruar 74 shkelje të rënda të lirisë së shtypit në Serbi. Mezi 9 raste (12%) janë zgjidhur dhe 31 alarme (42%) mbeten pa përgjigje deri më sot nga autoritetet serbe.
- Dhe per fund z.Ricardo, siq e dini para invasionit rus ne Ukraine, Kremlini dhuroi rreth 30 milion euro për mediat ne ballkan, që nje pjese e këtyre mjetve kane shkuar edhe tek mediat ne Shqiperi dhe Kosovë, për cka deshmon edhe situata e brishte ne Kosovë, sidomos ne Veriun e Kosovës ku situata atje eshte e brishtë dhe rajoni po ballafaqohet vazhdimisht me provokime me qellim te destabilitetit te rajonit. Vendet e ballkanit a duhet te refuzojne mbeshtejtet e dyshimta financiare apo qeverite a duhet mbylluar tv dhe ato media qe peropagandojne ne favor te Serbise dhe Rusisë, siq u mbyllen disa media (Russia Today dhe Sputnik) ne vendet e BE-së qe dezinformonin dhe benin propagande ne favor te Rusisë se Putinit?
Gutiérrez: Përsëri, po, mediat joetike që nxisin dhunën duhet të mbyllen, por kjo duhet bërë përmes një hetimi të detajuar dhe të plotë, i cili garanton të drejtat e mbrojtjes. Dhe këto hetime duhet të kryhen nga rregullatorët e pavarur audiovizualë, jo nga qeveritë. Disa vende evropiane kanë mbyllur RT dhe Sputnik në bazë të udhëzimeve kontradiktore nga rregullatorë të pavarur, në bazë të elementeve objektive. Ne nuk i kritikuam këto mbyllje. Nga ana tjetër, kur Këshilli Evropian mori vendimin arbitrar, pa hetim, për mbylljen e RT dhe Sputnik kudo në territorin e BE-së, ne e kritikuam atë, sepse për herë të parë që nga paslufta, qeveritë evropiane dhanë. pushtetin për të mbyllur mediat mbi baza thjesht arbitrare, pa hetime dhe pa iu drejtuar një organi të pavarur.