13.3 C
Berne
mercredi 15/05/2024

Ne diten e stome 30 shtator 1912 nisi mobilizimi për luftën e parë ballkanike. Serbia kishte okupuar tokat shqiptare, Kosoven dhe Maqedonine

Luftërat Ballkanike janë emri i dy luftërave ndërmjet shteteve ballkanike në vitet 1912 dhe 1913. Luftërat u motivuan nga dëshira e shteteve ballkanike për t’u zgjeruar drejt Perandorisë Osmane. Si rezultat, Perandoria Osmane u shty në kufijtë e asaj që tani është Turqia. Ky zgjerim i be pervqellim te krijimitvte “Serbise se madhe” nga sllavet e ardhur nga karapstrt ruse per te okupuar tokat shqiptare, sidomos Kosoven, shkruan gazeta zvicerane ne shqip Le Canton27.ch

Në këtë ditë të vitit 1912, Serbia dhe Bullgaria shpallën mobilizimin e tyre për luftë kundër Turqisë. Lufta e parë ballkanike, e zhvilluar nga tetori 1912 deri në maj 1913, në të cilën Greqia dhe Mali i Zi luftuan kundër Turqisë, përfundoi me disfatën e Turqisë. Serbia më pas çliroi Serbinë e Vjetër (Kosovën e sotme) dhe Serbinë Jugore (Maqedoninë e sotme).

Shkaqet e Luftërave Ballkanike në 1912 dhe çfarë ndodhi më parë

Pas aneksimit të Bosnjë-Hercegovinës nga Austro-Hungaria, konflikti i Austro-Hungarisë me Serbinë u intensifikua. Në përgjigje të aneksimit, Rusia lidhi një aleancë ballkanike, fillimisht midis Serbisë dhe Bullgarisë, dhe më vonë edhe me Greqinë dhe Malin e Zi. Aleanca u mbështet nga patronazhi rus. Popujt e ndryshëm etnikë kërkuan pavarësinë nga Perandoria Osmane dhe e bënë qëllimin e tyre ndarjen e pjesës evropiane të Perandorisë Osmane midis aleatëve të tyre.

Kriza ballkanike 1875-1878

Në vitet 1875-1878, Bosnja, Hercegovina, Mali i Zi, Serbia dhe Bullgaria u ngritën nga shtypja e Perandorisë Osmane. Nëpërmjet pansllavizmit, Rusia i mbështeti këto vende. Megjithatë, është e diskutueshme nëse pansllavizmi rus ishte vetëm një rezervë për të hyrë në Mesdhe, pasi Rusia kishte një interes gjeostrategjik në të.Konfliktet ushtarake pasuan.

Kongresi i Berlinit

Kur disa vende u ngritën kundër shtypjes së Perandorisë Osmane në 1875, pala osmane ishte në gjendje të shuante shpejt kryengritjen. Rusia më pas ndërhyri në krizë dhe u pozicionua si një fuqi mbrojtëse për të krishterët ortodoksë. Me këtë ata filluan një luftë kundër Perandorisë Osmane.

Në vitin 1878, kancelari i atëhershëm gjerman Otto von Bismarck u bëri thirrje të gjitha fuqive të mëdha të vinin në një kongres të Berlinit për të ndërmjetësuar mosmarrëveshjen. Atje ai ndërmjetësoi paqen dhe në këtë mënyrë ruajti sistemin e aleancës me Rusinë dhe Austrinë. Ata vendosën për një traktat që i dha Rumanisë, Serbisë dhe Malit të Zi pavarësinë. Megjithatë, diplomatët rusë e panë traktatin e paqes si një disfatë, sepse ata ende nuk kishin qasje në Mesdhe më pas.

Kufijtë e vendeve para Luftës së Parë Ballkanike

Më 28 dhjetor 1912, gjatë luftës, Shqipëria shpalli pavarësinë nga Perandoria Osmane dhe u njoh nga e drejta ndërkombëtare.

Megjithatë, përpjekja e Bullgarisë për të pushtuar Stambollin në nëntor 1912 dështoi. Më 1 maj 1913, Lufta e Parë Ballkanike përfundoi me një armëpushim.

Pas Traktatit të Paqes të Londrës më 30 maj 1913, Perandoria Osmane duhej të hiqte dorë nga pothuajse të gjitha territoret evropiane. Një mbetje e vogël, në perëndim të Stambollit, mbeti ende.

Luftërat Ballkanike – Gjëja më e rëndësishme

Krijimi i Lidhjes Ballkanike të përbërë nga Serbia, Bullgaria, Greqia dhe Mali i Zi me mbështetjen ruse

Lidhja Ballkanike u ngrit kundër sundimit osman, më 8 tetor 1912 Lidhja Ballkanike i shpalli luftë Perandorisë Osmane, e cila u dobësua nga disfata e mëparshme e luftës, Lidhja Ballkanike arriti të mposhtte shpejt Perandorinë Osmane.

Lufta e Dytë Ballkanike e shkaktuar nga mosmarrëveshja për tokën e fituar: Bullgaria sulmoi Serbinë, Greqia iu bashkua Serbisë, Rumania dhe Perandoria Osmane iu bashkuan luftës në mënyrë të pavarur
Përfundimi i Luftës së Dytë Ballkanike më 10 gusht 1913 me disfatën e Bullgarisë, e cila duhej të hiqte pothuajse të gjitha territoret e pushtuara në Luftën e Parë Ballkanike me Paqen e Bukureshtit.

Perandoria Osmane në prag të kolapsit, Austria dhe Rusia donin ndikim në Ballkan, tensione që shkaktuan Luftën e Parë Botërore në 1914

Derniers articles