Bernë, 13 gusht -Çdo ditë, Alban Cakalli, një fshatar i vogël shqiptar, shkon nëpër lokale për të mbledhur llumin e kafesë. Përballë kostove të larta të plehrave, ai iu rikthye metodave tradicionale të plehërimit të tokës së tij. Fermeri 38-vjeçar zotëron vetëm gjysmë hektari në Mamurras në veriperëndim të vendit ballkanik, por nuk mund të pasurojë më perimet dhe frutat ekzotike me plehrat kimike të përdorura deri më tani, shkruanm eperditshmja franceze « Le Point », transmeton gazeta zvicerane ne shqip Le Canton27.ch.
Nën efektin e pandemisë së koronavirusit dhe luftës në Ukrainë, tregjet e ushqimit janë shtrënguar, çmimet e karburanteve janë rritur, si dhe ato të plehrave azotike të prodhuara nga gazi, nga të cilët Moska është një prodhues kryesor.
Prandaj fermeri përdor marc, një pleh natyral i shkëlqyer sipas tij dhe që gjendet me bollëk në një vend ku kafeja është një pije mbretërore. Ai korr 40 kilogramë në ditë.
Shqiptarët janë entuziastë të kafesë, ndër të parët në Europë për sasinë e konsumuar”, thotë Alban Cakalli.
Procesi kërkon shumë kohë, sepse ju duhet të shkoni rreth Grand Dukes përpara se të përzieni marcën me barishte dhe ta kompostoni atë për tre muaj. Por këto mbetje janë “të pasura me azot, magnez dhe kalium dhe zëvendësojnë shumë mirë plehrat kimike” përveçse janë “rezistente ndaj insekteve”, nënvizon ai.
Është e vështirë të merren shifra në vendin e varfër ku nga 350,000 fermerë, 280,000 janë fermerë të vegjël të pavarur. Por shumë janë kthyer si Albani në metodat tradicionale, sipas disa dëshmive.
Aromë magjepsëse
Sipas specialistëve, inputet, plehrat dhe lëndët djegëse përfaqësojnë më shumë se 45% të kostos së prodhimit bujqësor. Shqipëria importon të gjitha plehrat e saj për shkak të shkatërrimit të fabrikave të saj pas rënies së komunizmit në fillim të viteve 1990.
“Kafeja më kursen nga 1500 deri në 2000 euro në vit”, tha Alban Cakalli, gruaja e të cilit është në pritje të fëmijës së tretë.
Përballë rënies së kastravecave dhe domateve, të cilat janë bërë më të shtrenjta, fermeri është diversifikuar. Ai iu drejtua prodhimeve ekzotike – frutat e pasionit, goji berries – një nga efektet e pakta të lumtura të Covid-19 që ndaloi importet nga Amerika e Jugut ashtu si kërkesa po rritej. .
“Gjatë pandemisë, këto fruta ishin shumë të kërkuara, sepse dihet se ato ndihmojnë në forcimin e sistemit imunitar dhe për vetitë e tyre antioksidante,” shpjegon bashkëshortja e tij Juli Cakalli, një infermiere 34-vjeçare.
Këtë vit, Alban Cakalli korri gjysmë ton fruta pasioni, aroma magjepsëse e të cilave përzihet me atë të kafesë. Shiten 15 euro për kilogram, një shumë e konsiderueshme në Shqipëri ku paga mesatare është 460 euro.
“Njerëzve i pëlqejnë shumë, aroma e tyre është fantastike, madje më e mirë se ato të vendeve të origjinës sepse gjithçka është e freskët”, thotë ai, duke besuar se ekzotika është një pistë mbijetese për bujqësinë shqiptare.
“Për çdo gjë fatkeqësia është mirë”, vë në dukje edhe Alban Zusi, një sipërmarrës që prej një viti prodhon plehra organike nga mbetjet e kafshëve në Lezhë, në veri të vendit.
“Megjithë vështirësitë, ka shumë mundësi”, shton Fatmir Ndoji, kuzhinier në një fermë-restorant të njohur agroturizmi në rajon. “Për të krijuar lumturi në gojë, ajo që ka rëndësi është cilësia”.