Bernë, 23 gusht -.Ne nje raport te ri te Agjencisë Amerikane të Inteligjencës (publikuar para nje jave (11 gusht 2022), derguar redsaksiose sone, verehet se CIA ka dhene informacione te reja mbi Kosovën, përfshirke ketu edhe zhvillimet politike dhe ekonimike, pranine dhe rolin e nderkombëtare, numrin e popllsise si dhe statistika tjera si ato nacionale ashtu edhe relegjioze, njofton gazeta zvicerane në shqip Le Canton27.ch
Fillimisht CIA raporton se « Ballkani qendror ishte pjesë e Perandorisë Romake dhe Bizantine përpara se serbët etnikë të migronin në territoret e Kosovës moderne në shekullin e VII.. », trasnmetoj gazeta zvicerane Le Canton27.ch
CIA: Republika e Kosovës aktualisht ka 1,952,701 banore. Prej tyre 92.9%, shqiptarë. Ne Kosovë pjesa dermuese jane muslimanë me 95,6%
Gjatë periudhës mesjetare, Kosova u bë qendra e një Perandorie Serbe dhe pa ndërtimin e shumë objekteve të rëndësishme fetare serbe, duke përfshirë shumë manastire ortodokse serbe me rëndësi arkitekturore. Humbja e forcave serbe në Betejën e Kosovës në vitin 1389 çoi në sundimin pesë shekullor osman gjatë të cilit një numër i madh turqish dhe shqiptarësh u shpërngulën në Kosovë. Nga fundi i shekullit të 19-të, shqiptarët si shumice, zëvendësuan serbët si grupi etnik dominues në Kosovë.
Republika e Kosovës ka nje hapsire gjeografike 10908 km2, me 714 km kufinje me vendet fqinje (Shqiperinë, Maqedonine Veriore, Malin e Zi dhe Serbine). CIA e konfirmon se Kosova aktualisht ka 1,952,701 banore sipas vitit 2022. Struktuar nacionale eshte: Shqiptarët prijne me 92.9%, pastaj boshnjakët 1.6%, serbët 1.5%, turqit 1.1%, ashkali 0.9%, egjiptianë 0.7%, goranë 0.6%, romë 0.5%, të tjerë/të paspecifikuara 0.2% (2011 est.) Në Kosovë po ashtu muslimanet prijne si shumice me 95,6%, kurse katolik 2,2%, ortodoksë 1,5% dhe të tjera 0,8%, te dhena keto sipas vitit 2011.
Serbia rifitoi kontrollin mbi rajonin nga Perandoria Osmane gjatë Luftës së Parë Ballkanike të vitit 1912. Pas Luftës së Dytë Botërore, kufijtë e sotëm të Kosovës u vendosën kur Kosova u bë një provincë e okupuar autonome e Serbisë në Republikën Socialiste Federative të Jugosllavisë (S.F.R.Y.). Pavarësisht lëshimeve legjislative, nacionalizmi shqiptar u rrit në vitet 1980, gjë që çoi në trazira dhe thirrje për pavarësinë e Kosovës. Serbët – shumë prej të cilëve e shihnin Kosovën si qendrën e tyre kulturore – krijuan një kushtetutë të re në 1989 duke revokuar statusin autonom të Kosovës. Udhëheqësit shqiptarë të Kosovës u përgjigjën në vitin 1991 duke organizuar një referendum për shpalljen e Kosovës të pavarur. Serbia ndërmori masa represive kundër shqiptarëve të Kosovës në vitet 1990, duke provokuar një kryengritje të shqiptarëve të Kosovës.
Duke filluar nga viti 1998, Serbia kreu një fushatë brutale kundër kryengritjes që rezultoi në masakra dhe dëbime masive të shqiptarëve etnikë (rreth 800,000 shqiptarë etnikë u detyruan të largoheshin nga shtëpitë e tyre në Kosovë). Pasi përpjekjet ndërkombëtare për të ndërmjetësuar konfliktin dështuan, një operacion ushtarak tre-mujor i NATO-s kundër Serbisë që filloi në mars 1999 i detyroi serbët të pranonin të tërhiqnin forcat e tyre ushtarake dhe policore nga Kosova.
Lufta e Kosovës përfundoi në vitin 1999. Më 17 shkurt 2008, “[Kosova] shpalli pavarësinë, duke u bërë shteti më i ri dhe më i diskutueshëm në botë”. (Kosova: Çfarë duhet të dinë të gjithë nga Tim Judah)
Me 14 shkurt 2021 Kosova bhet me nje Qeveri te re një qeveri të udhëhequr nga Lëvizja Vetëvendosje ( VV) Albin KURTI me nje fitoree bindes me mbi 50%.
Rezoluta 1244 (1999) e Këshillit të Sigurimit të OKB-së e vendosi Kosovën nën një administratë kalimtare, Misionin e Administratës së Përkohshme të OKB-së në Kosovë, në pritje të përcaktimit të statusit të ardhshëm të Kosovës. Një proces i udhëhequr nga OKB filloi në fund të vitit 2005 për të përcaktuar statusin përfundimtar të Kosovës. Negociatat 2006-07 përfunduan pa marrëveshje midis Beogradit dhe Prishtinës, megjithëse OKB-ja nxorri një raport gjithëpërfshirës mbi statusin përfundimtar të Kosovës që miratoi pavarësinë.
Më 17 shkurt 2008, Kuvendi i Kosovës e shpalli Kosovën të pavarur. Që atëherë, afër 100 shtete e kanë njohur Kosovën dhe ajo i është bashkuar organizatave të shumta ndërkombëtare. Në tetor 2008, Serbia kërkoi një opinion këshillues nga Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë (GJND) mbi ligjshmërinë sipas ligjit ndërkombëtar të shpalljes së pavarësisë së Kosovës.
Duke demonstruar zhvillimin e Kosovës në një vend sovran, multietnik, demokratik, komuniteti ndërkombëtar i dha fund periudhës së Pavarësisë së Mbikëqyrur në vitin 2012. Kosova mbajti zgjedhjet e saj më të fundit kombëtare dhe komunale në vitin 2021, duke sjellë një qeveri të udhëhequr nga Lëvizja Vetëvendosje ( VV) Albin KURTI me nje fitore bindes me mbi 50%.
GJND-ja lëshoi opinionin këshillues në korrik 2010 duke pohuar se shpallja e pavarësisë së Kosovës nuk shkeli parimet e përgjithshme të së drejtës ndërkombëtare, Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së ose Kornizën Kushtetuese. Opinioni ishte përshtatur ngushtë me historinë dhe rrethanat unike të Kosovës.
Marrëdhëniet SHBA-Kosovë
Që nga pavarësia e Kosovës në vitin 2008, Shtetet e Bashkuara dhe mbi 100 vende anëtare të OKB-së e kanë njohur Kosovën si shtet të pavarur dhe sovran. Shtetet e Bashkuara vazhdojnë të mbështesin një Kosovë multietnike, demokratike, të integruar plotësisht në bashkësinë ndërkombëtare. Kjo mbetet një shtyllë kryesore e përpjekjeve të SHBA-së për të rritur stabilitetin në rajonin e Ballkanit si pjesë e një Evrope që është e tërë, e lirë dhe në paqe. Prioritetet e SHBA-së në Kosovë përfshijnë normalizimin gjithëpërfshirës të marrëdhënieve të Kosovës me Serbinë, të përqendruar në njohjen reciproke, forcimin e qeverisjes dhe sundimit të ligjit, dhe nxitjen e rritjes ekonomike dhe sigurisë energjetike.
“Ballkani prodhon më shumë histori sesa mund të konsumojnë.” – Winston Churchill
Pra, çfarë janë “Ballkani”? Termi i referohet një rajoni në Evropën Juglindore dhe aktualisht përfshin vendet Kosovë, Shqipëri, Bosnjë dhe Hercegovinë, Kroaci, Maqedoni, Mal të Zi dhe Serbi. (Uebfaqja e Departamentit të Shtetit të SHBA) [Nuk e di pse harta më poshtë nxjerr në pah vende të tjera përveç atyre në faqen e internetit të Departamentit të Shtetit, por ishte harta më e mirë që gjeta.]
Serbia vazhdon të refuzojë pavarësinë e Kosovës, por të dy vendet ranë dakord në prill të vitit 2013 për të normalizuar marrëdhëniet e tyre përmes bisedimeve të ndërmjetësuara nga BE, të cilat prodhuan disa marrëveshje të mëvonshme që palët po zbatojnë në shkallë të ndryshme, megjithëse ato ende nuk kanë arritur një normalizim gjithëpërfshirës të marrëdhënieve. Kosova ka ndjekur njohjet bilaterale dhe anëtarësimet në organizata ndërkombëtare, lëvizje që Serbia i kundërshton fuqishëm. Kosova nënshkroi Marrëveshjen e Stabilizim Asociimit me BE-në në vitin 2015 dhe BE-ja e emëroi Kosovën si ndër gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor që do të mund t’i bashkohen organizatës pasi të përmbushë kriteret për t’u anëtarësuar. Kosova gjithashtu kërkon anëtarësim në OKB dhe në NATO.
Sipas CIA në gusht 2015, Kuvendi i Kosovës (partia e Hashim Thacit -PDK, E Isa Mustafes-LDK, Ramush Haradinajt-AAK etj..) e votuan dhe e miratuan një amendament kushtetues që themelon Institucionin Gjyqësor Special të Zhvendosur të Kosovës, i referuar gjithashtu si Dhomat e Specializuara të Kosovës ose « Gjykata Speciale »; gjykata, e vendosur në Hagë në Holandë, filloi të funksionojë në fund të vitit 2016 dhe ka juridiksion për të gjykuar krimet kundër njerëzimit, krimet e luftës dhe krimet e tjera sipas ligjit të Kosovës që kanë ndodhur në periudhën 1998-2000