Bernë, 22 qershor -Reshjet e shiut në kantonin zviceran të Valais kanë shkaktuar përmbytje të rënda, duke izoluar banorët në destinacionin turistike të Zermatt. Në komunën Chippis janë evakuuar rreth 30 banorë, të cilët e kanë kaluar natën në gjimnazin e komunës, sipas kryebashkiakut lokal. Autoritetet federale zvicerane kane moblizuar policne dhe ushtrine duke ngritur nivelin e gatishemrise për rreziqet qe mund te ballafaqohen qytetaret, njfton gazeta zvicerane ens hiqp Le Canton27.ch
Tre persona në Misox janë ende të zhdukur. 1.3 milionë ndërtesa në Zvicër janë në rrezik
Një analizë nga ekipi hulumtues tregon se 62 për qind e ndërtesave në Zvicër janë në rrezik nga rrjedhjet sipërfaqësore. Në shifra: rreth 1.3 milionë ndërtesa me një vlerë të re prej 2300 miliardë frangash. 76 për qind e të gjithë njerëzve në Zvicër jetojnë në ndërtesa të tilla dhe madje 89 për qind e të punësuarve punojnë në to, njofton gazeta zvicerane ne shqip Le Canton27.ch
« Dëmtime të mëdha ndodhin veçanërisht në ndërtesat me parkingje nëntokësore ose në ato me dritare që janë drejtpërdrejt në katin përdhes dhe lejojnë ujin të hyjë, » thotë Markus Mosimann nga ekipi hulumtues, citon Le Canton27.ch.
Policia ka mundur ta nxjerrë të gjallë gruan e varrosur
Stuhi të mëdha dhe reshje shiu përfshiu luginën jugore të Graubünden Misox të premten në mbrëmje dhe shkaktuan një rrëshqitje dhe rrëshqitje dheu. Rrugët duhej të mbylleshin.
William Kloter nga policia kantonale e Graubünden ishte shumë emocionues kur foli për stuhitë e forta dhe shkatërrimet. Vazhdojnë kërkimet për tre personat e zhdukur. Shërbimet e urgjencës mundën të shpëtonin një grua të gjallë nga një kon rrënojash. Zona operative e shërbimeve të urgjencës shtrihet në një gjatësi prej 20 kilometrash. Kështu përfundon kjo konferencë për media nga Roveredo.
Reshjet e vazhdueshme dhe bora e shkrirë kanë çuar në përmbytje të konsiderueshme në kantonin zviceran të Valais. Derisa, hekurudha Matterhorn-Gotthard ndërpreu operimet, duke bërë që të mos kenë mundësi të arrijnë banorët e tjerë deri në Zermatt.
A13 është dëmtuar masivisht
Siç tha Marco Fioroni nga Zyra Federale për Astra në konferencën për media, A13 do të qëndrojë i mbyllur për një periudhë më të gjatë kohore. Rruga është shkatërruar në disa vende mbi një total prej rreth 200 metrash. Misoxi praktikisht u nda në dy gjysma. Fotot ajrore nga RSI tregojnë një seksion të shkatërruar. Është e paqartë se kur rruga mund të rikthehet në funksion.
Bodrume dhe garazhe të përmbytura ose rrugë që kthehen në lumenj të furishëm: Gjatë shiut të dendur, masa të mëdha uji mund të bien nga qielli në vetëm pak minuta dhe të shkaktojnë dëme të mëdha. Ekspertët flasin për të ashtuquajturin rrjedhje sipërfaqësore kur uji i shiut nuk depërton dhe rrjedh në zona të hapura.
Ky është një problem në Zvicër. Sipas rezultateve të hulumtimit, të paktën 50 për qind e dëmeve nga përmbytjet mund t’i atribuohen rrjedhjeve sipërfaqësore – dhe më pak se gjysma përmbytjeve në formën e ujit të tejmbushur. « Sipas njohurive të fundit, është madje deri në dy të tretat, » shkruan ekipi hulumtues nga Laboratori Mobiliar për Rreziqet Natyrore në Universitetin e Bernës.
Ekziston një potencial shumë i lartë për dëmtime në qytete. Zyrihu, Bellinzona, Winterthur, Lugano, St. Gallen dhe Berna kanë ndërtesat më të rrezikuara për nga sasia. Në Cyrih, për shembull, janë prekur 18,000 ndërtesa – nga gjithsej 24,750. Por Mosimann gjithashtu i vë gjërat në perspektivë: « Baza për hartën e rrezikut është një ngjarje shumë intensive e reshjeve. » Ai përmend përmbytjet e rënda në Zofingen në 2017 ose në Lozanë në 2018 si shembuj. Mund të ndodhë që jo të gjitha ndërtesat e rrezikuara në një komunitet të përmbyten në të njëjtën ngjarje.
Bresheri është shpesh një shkas në zonat e banuara… Goditez me se shumti pemët, bereqeti
Me ndryshimin e klimës, ngjarjet e dhunshme të motit po rriten, siç shkroi së fundmi në Blick profesorja e ETH dhe shkencëtarja e klimës Sonia Seneviratne. Dhe kjo gjithashtu rrit rrezikun e rrjedhjes sipërfaqësore. Betonizimi i natyrës dhe thatësira e përforcon këtë zhvillim. Përveç shiut të dendur, problem mund të jetë edhe breshëri. Për shembull, kur boshtet e kullimit bllokohen, si në Flawil SG në fillim të majit.
« Bresheri shpesh shkakton rrjedhje sipërfaqësore në zonat e banuara, sepse sistemi i kullimit nuk funksionon më siç duhet, » thotë eksperti Mosimann.
Katër të zhdukur në Graubünden, rruga për në Zermatt ende e mbyllur
Disa dhjetëra njerëz duhej të evakuoheshin nga shtëpitë e tyre në rajonin Mesolcina Calanca, tha policia kantonale e Graubünden në një deklaratë për shtyp.
Pas rrëshqitjes së dheut, stuhive dhe reshjeve masive të shiut shkaktuan një situatë përmbytjeje të premten në mbrëmje, njoftoi policia kantonale e Graubünden të shtunën në mëngjes.
Lumenjtë u vërshuan dhe rrugët u përmbytën. Policia nuk ka mundur të japë informacione të mëtejshme në këtë fazë.
Rruga ndërmjet Visp dhe Zermatt për momentin mbetet e mbyllur për shkak të rrezikut të përmbytjeve. Nuk kishte mundësi të tjera transporti, siç njoftoi Hekurudha Matterhorn-Gotthard në platformën online X herët të shtunën në mëngjes. Zermatt mbetet i izoluar për momentin. Kryebashkiaku i Zermatt Romy Biner-Hauser i tha radios dhe televizionit zviceran të premten se pushuesit ishin të sigurt. Kushdo që nuk mund të arrijë ose të largohet do të përfitojë nga akomodimi.