Dorëheqja e pamundur e Kryeministrit Sébastien Lecornu të hënën, më 6 tetor, e vë presidentin francez më shumë se kurrë në telashe. Ai pritet të flasë të mërkurën. Por a është ai i vetëdijshëm për krizën që po kalon vendi i tij?
A është çmendur Emmanuel Macron? Në Francë, madje edhe midis vëzhguesve politikë, kjo pyetje nuk është më një çështje qesharake. Sigurisht, çmenduria për të cilën po flasim nuk është një sëmundje klasike mendore. Është thjesht sëmundja e Élysée, pallatit presidencial francez. Një sëmundje që i çon të gjithë presidentët të jetojnë në izolim, në izolim të rrezikshëm, deri në atë pikë sa ndonjëherë marrin vendime absurde dhe provokojnë kriza të mëdha, si ajo që Republika po përjeton që nga dorëheqja e papritur, herët në mëngjes të hënën, më 6 tetor, e Kryeministrit të ri Sébastien Lecornu.
Kjo çmenduri politike, sipas kritikëve të presidentit, manifestohet në disa mënyra. Në Paris, ata që e kanë ndjekur Emmanuel Macron që nga zgjedhjet e tij të para presidenciale në maj 2017 flasin, të paktën, për një sindromë narcisiste në rritje. Kreu i shtetit francez, i tronditur nga kriza e « jelekëve të verdhë » gjatë dimrit 2018-2019, pastaj i goditur si homologët e tij evropianë nga pandemia Covid-19 në 2020-2021, e ka parë veten si mbijetuesi përfundimtar politik, më i fortë se të gjithë të tjerët.
Fjalë në vend të veprave
« Doni t’ju them: Jam pothuajse i sigurt se ai preferon, tani për tani, t’i japë prekjet e fundit tekstit të tij për hyrjen e Robert Badinter në Panteon këtë të enjte, më 9 tetor, sesa të kujdeset për popullin francez », ankohet një ish-parlamentar që dikur besonte « fortësisht në premtimet e Macron për një ndarje me establishmentin ». Shpjegim: Brenda dy ditësh, ndërsa vendi po kalon një krizë të madhe, ish-Ministri Socialist i Drejtësisë, i cili mbrojti me sukses heqjen e dënimit me vdekje në vitin 1981, do të varroset në Panteon. Vendi i prehjes, në Paris, i figurave të mëdha të Republikës. Emmanuel Macron do të mbajë më pas një nga ato fjalime homazh në të cilat ai shkëlqen. Siç bëri, me talent, në korrik 2018, për ish-ministren Simone Veil, e deportuar në Auschwitz.
A është Macron një narcisist? « Ekziston një aspekt shqetësues patologjik », vëren një ish-ndihmës i Pallatit Elize i cili punoi me presidentin, i zgjedhur në vitin 2017 dhe i rizgjedhur në vitin 2022, në fillim të mandatit të tij të parë. « Macron, sipas mendimit tim, nuk mund ta durojë më popullin francez. » Ai nuk e kupton pse publiku e duartroket gjatë udhëtimeve të tij jashtë vendit – siç ishte rasti në Zvicër në nëntor 2023 – dhe pse është i mbingarkuar me kritika në Francë. Ai u lëndua gjithashtu thellë nga polemikat rreth gruas së tij, Brigitte, të cilën teoricienët e konspiracionit e akuzonin se ishte burrë. Ai dhe gruaja e tij tani janë të fiksuar pas padisë për shpifje që ngritën në Shtetet e Bashkuara kundër influencueses Candace Owens. Ai nuk mund ta durojë më drejtimin e përditshëm të politikës franceze.
Dorëheqje apo shkarkim?
Thomas Portes është anëtar i parlamentit për La France Insoumise (e majta radikale). Ashtu si udhëheqësi i tij, Jean-Luc Mélenchon, ai po bën thirrje për shkarkimin e Presidentit Macron. Partia e tij pritet të fillojë procedurën e parashikuar në nenin 68 të Kushtetutës këtë të mërkurë. « Emmanuel Macron është i rrezikshëm për Francën dhe institucionet e saj », argumenton ai. Pushteti i vetmuar, ai i Jupiterit (nofka e tij), i ka shkuar në kokë. Ai nuk mund të tolerojë më kontradiktat. » Shkarkimi nga parlamenti është shumë i pamundur, pasi shumica e deputetëve nuk do të jetë kurrë e disponueshme. Ajo që mbetet është retorika, e përhapur nga LFI, por edhe nga Tubimi Kombëtar (RN, e djathta kombëtare populiste) dhe nga partitë tradicionale si Partia Socialiste (PS) dhe Les Républicains (Republikanët). « Që nga shpërbërja e Asamblesë Kombëtare, të cilën ai e vendosi i vetëm më 9 qershor 2024, në mbrëmjen e zgjedhjeve evropiane të shënuara nga humbja e kampit të tij, kreu i shtetit e sheh veten si mbrojtës të Francës kundër francezëve », akuzon eurodeputeti i RN Matthieu Valet.
Frikë në Elize
Ky i fundit, një ish-oficer policie, shkon më tej duke vënë në pikëpyetje një « çmenduri » të mundshme presidenciale. « Shpesh kam kryer ndalime policore. « Jam shumë i vetëdijshëm për çështjet e sigurisë », vazhdon ai në televizorin France Info. « Por çfarë është Pallati Élysée sot? Një burg i rrethuar. Jam i sigurt se një formë frike ka zënë rrënjë atje. Frika nga zgjedhjet, frika nga populli francez. Frika nga debati politik. Frika gjithashtu nga fundi i pashmangshëm i mandatit që po afron. »
Në fakt, Emmanuel Macron do të duhet të largohet nga presidenca jo më vonë se maji i vitit 2027. Kushtetuta e ndalon atë të kandidojë për një detyrë për herë të tretë. « Do të jetë një boshllëk i plotë », vëren një gazetar politik që ka udhëtuar shpesh me presidentin. Ankthi i Macron është i prekshëm. Sa do të vlejë ai në tregun e folësve, ky anti-Trump, në një botë të dominuar nga Presidenti i Shteteve të Bashkuara? Cili do të jetë çmimi që duhet paguar brenda establishmentit financiar, i cili mund ta përfshijë atë në bordet e drejtorëve, për rekordin e tij katastrofik financiar në krye të vendit (më shumë se një trilion euro borxh shtesë), thirrjet e tij për të rregulluar dhe taksuar shumëkombëshet dixhitale, apo njohjen e tij të guximshme të Palestinës?
Tetë Vjet në Pushtet
Emmanuel Macron ka ndryshuar në tetë vjet në pushtet. Kjo është normale. Ai nuk është më apostulli i transformimit ekonomik të Francës. Ai nuk ka arritur të ulë shpenzimet publike dhe të ristrukturojë aparatin shtetëror. Ai ka arritur ta vendosë vendin e tij në pozicionin kryesor për investimet e huaja në Evropë. Por a do të mbahen premtimet e tij? Një imazh ka spikatur orët e fundit: ai i presidentit, duke ecur vetëm përgjatë brigjeve të Senës në Paris, ndërsa vendi nuk ka më një qeveri. Sikur të kishte nevojë për oksigjen.
« Macron është duke u mbytur dhe në ankth. Ai ka frikë se emri i tij do të shoqërohet përgjithmonë me krizën më të keqe institucionale të Republikës së Pestë », na tha historiani Jean Garrigue, autor i « Élysée contre Matignon, le couple infernal » (Ed. Tallandier), pas zgjedhjeve legjislative pas shpërbërjes së qershorit 2024. Kjo mbytje po i jep presidentit francez një lloj marramendjeje, të përkeqësuar nga kultura politike kombëtare: « Ekziston edhe një sëmundje tjetër e pushtetit që rrallë diskutohet në Francë », guxon gazetarja gjermane Birgit Holzer: kjo kulturë shumë mashkullore e duelit. Macron është i zënë në të. Ai është në një duel të përhershëm. « Të kesh më shumë gra në krye të pushtetit padyshim që do ta ndryshonte situatën. » Emmanuel Macron padyshim nuk është i çmendur. Por ai qartësisht e ka humbur ekuilibrin.
Megjithatë, pas dorëheqjeve të njëpasnjëshme të tre kryeministrave brenda një viti, rifitimi i ekuilibrit tani duket i pamundur / Blick