Tashmë në moshën 41-vjeçare, banori Lozanës është e përkushtuar konkretisht për trajnime dhe arsimim në Kosovë dhe Shqipëri
Bernë, 5 shtator -Lorik cana ndihmon fëmijët shqiptarë të ndërtojnë të ardhmen e tyre, pasi Qeveria shqiptare po ecen ngadal në këtë drejtim (Lorik Cana aide les enfants albanais à construire leur avenir) eshte ky ttiulli i intevrsites se gazetes prestigjioze Blick.ch (realizuar nga kolegu Tim Guillemin) me yllin e futbillirt shiptar me renme evropiane Lorik Cana.
« Shqipëria dhe Kosova janë dy përzgjedhje të reja. Natyrisht, për t’u rritur, ne duhej të mbështeteshim te lojtarët e stërvitur jashtë vendit. Por kjo mekanikisht do të jetë më e vogël në të ardhmen. Për një arsye shumë të thjeshtë, në thelb. Tashmë sot, një i ri me origjinë kosovare i lindur në Zvicër potencialisht i ka të dy prindërit që kanë lindur në Zvicër… » ka thëne për Blick Lori Cana, citon Le Canton27.ch
Në vend që të gëzojë një pension të rehatshëm, Lorik Cana dëshmon vazhdimisht se është një njeri me vlera të mëdha. Banori i Lozanës po investon konkretisht për të ardhmen e të rinjve në Shqipëri dhe Kosovë, duke ndihmuar në përmirësimin e situatës atje, shkrun gazeta zvicerane ne shqip Le Canton27.ch duke ju referuar nje interviste te yllit kosovar me renome evropiane Lorik Cana qe i ka dhen nje inetrvste mediat hlevetike Blick.ch
Lorik Cana ka thyer kaq shumë kufij në karrierën e tij, saqë ta shohësh atë të shkëlqejë kaq shumë që nga shpallja e tërheqjes nga loja, në fund të fundit nuk është befasuese.
Tashmë në moshën 41-vjeçare, ish-mesfushori u largua nga Lozana në moshën 17-vjeçare për në Paris Saint-Germain, përpara se të nënshkruante për Marseille (dhe ende i respektuar në të dy klubet sot!), që tashmë është një aventurë më vete. Lojtari i parë me origjinë shqiptare që luajti në Premier League, te Sunderland, shkëlqeu edhe te Lazio, para se ta mbyllte karrierën te Nantes.
Kapiteni i përzgjedhjes shqiptare në Euro 2016, i pari në historinë e përzgjedhjes, i dha fund karrierës së tij menjëherë për të krijuar fondacionin e tij Lorik Cana 5 Foundation, me një objektiv shumë fisnik: të investojë për Shqipërinë dhe Kosovën dhe të ndihmojë këto dy shtete të të rrisin infrastrukturën, edukimin dhe trajnimin e tyre, duke promovuar kulturën dhe sportin. Një program i gjerë, i denjë për motivimin dhe karakterin e dikujt që ka qenë gjithmonë lider brenda dhe jashtë fushës. Pak orë para kthimit në Lozanë, ku do të ndjekë ndeshjen mes Zvicrës dhe Shqipërisë M21 (19:30 në La Tuilière), Lorik Cana gjeti kohë për t’iu përgjigjur pyetjeve të Blick.
Duhet të pranoj se jam pak i zhgënjyer…
Për çfarë?
Në emër të botës së futbollit! Pas karrierës suaj të jashtëzakonshme të lojës, ju imagjinova si trajner, drejtor sportiv, president… Mund të kishit kontribuar kaq shumë!
Le të shkojmë me radhë (qesh)! Trajneri, jo. Nuk e pashë kurrë veten duke vazhduar në atë rol. Si drejtor sportiv nuk kam pasur mundësi direkte. Por nuk u largova nga bota e futbollit. Madje aspak, madje. Kam shtatë vite që komentoj Champions League në Shqipëri dhe e kam ende rrjetin tim.
Pra, menaxher, kjo nuk mund të përjashtohet?
Në fakt, nuk do të kisha problem. Kjo botë e futbollit është ende e imja, ju siguroj (qesh). Këtë mbrëmje po ktheheni në Lozanë, si pjesë e fondacionit tuaj, Lorik Cana 5. Ju lutemi na tregoni për këtë.
Kur e ndalova karrierën time të lojës shumë herët, pas Euro 2016, iu përkushtova. Ne duam të promovojmë sportin dhe edukimin e fëmijëve nëpërmjet sportit në Shqipëri. Por fondacioni ynë është i interesuar edhe për kulturën dhe artin. Ne duam të promovojmë trashëgiminë shqiptare dhe të përmirësojmë infrastrukturën, si dhe trajnimin.
A është infrastruktura problemi i madh? Unë mendoj se qeveria ka një rol të madh për të luajtur edhe në këtë, apo jo?
Qoftë në Kosovë, qoftë në Shqipëri, ka shumë zhvillim për të bërë. Por nuk është vetëm infrastruktura, ka edhe burime njerëzore. Ne duhet të trajnojmë edukatorë, njerëz që mund të kujdesen për të rinjtë tanë. Kjo është thelbësore për zhvillimin tonë.
Konkretisht, nga çfarë konsiston kjo?
Ndërtoni fusha sportive për fëmijët që janë në çerdhe dhe që përndryshe nuk do të kishin akses në sport. Por edhe organizoni aktivitete argëtuese dhe sportive për fëmijët, nëpërmjet edukatorëve, për t’u transmetuar atyre vlerat sportive që në moshë shumë të vogël. Dhe kjo kudo në Shqipëri dhe Kosovë.
Si i tillë, a është e lehtë të bindësh anëtarët e diasporës së madhe që të ndjekin rrugën tënde dhe të vijnë të ndihmojnë Shqipërinë dhe Kosovën të zhvillohen?
Është e mundur në çdo rast! Por ne nuk po flasim vetëm për futbollin. Një sipërmarrës kosovar në Zvicër, për shembull, mund të zhvillojë një biznes në Kosovë dhe të ndihmojë në ngritjen e standardeve këtu. Ne të gjithë kemi një rol për të luajtur, më i madh apo më i vogël, në varësi të aftësive dhe dëshirave tona. Çdo kontribut ka rëndësi.
Mund të kishe qëndruar në heshtje në Romë pas karrierës tënde si lojtar, të kenaqesh paratë që fitove dhe të mos i bësh të gjitha këto pyetje. Pse, në thelb? Çfarë ju shtyn?
Secili bën zgjedhjet e tij bazuar në vlerat e veta. Unë kam lindur në atë që nuk ishte ende Kosova në vitin 1983. Në moshën 7-vjeçare erdha në Zvicër me babanë tim, i cili po përfundonte karrierën e tij profesionale si lojtar në Montreux-Sports, që ishte në LNB. Më pas, fillova shkollimin në Kosovë, por kur shpërtheu lufta në Jugosllavi, u kthyem në Zvicër, fillimisht në Cheseaux, pastaj në Lozanë. Sot dua të kontribuoj në zhvillimin e Kosovës dhe Shqipërisë dhe të ndihmoj të rinjtë atje që të ndërtojnë një të ardhme për veten e tyre. Është e rëndësishme. Këto janë vlerat e mia, ato që më përcaktojnë, ato që më motivojnë.
Dhe prandaj konkretisht, të përmirësohet situata në vend?
Pikërisht. Nëse më duhet të jap një kontribut, ky është ai. Mendoj se është e rëndësishme të investohet këtu që fëmijët të ndërtojnë të ardhmen e tyre atje, gjë që ne nuk kemi mundur ta bëjmë. Dhe për këtë duhet të edukojmë të rinjtë, t’i trajnojmë. Dhe kështu, ne i kthehemi asaj, duke vendosur struktura që e lejojnë atë. Është një punë e madhe.
Që mund të krahasohet edhe me futbollin. Sot Shqipëria dhe Kosova prodhojnë pak lojtarë shumë të mirë, të cilët kryesisht vijnë nga diaspora. Ideja është të përmbyset trendi, a është kështu?
Po. Shqipëria dhe Kosova janë dy përzgjedhje të reja. Natyrisht, për t’u rritur, ne duhej të mbështeteshim te lojtarët e stërvitur jashtë vendit. Por kjo mekanikisht do të jetë më e vogël në të ardhmen.
Për një arsye shumë të thjeshtë, në thelb. Tashmë sot, një i ri me origjinë kosovare i lindur në Zvicër potencialisht i ka të dy prindërit që kanë lindur në Zvicër. Dhe për këtë arsye do të ndihet më pak i shqetësuar për përzgjedhjen kosovare apo shqiptare sesa dikush, prindërit e të cilit kanë lindur atje ose që ka lindur edhe vetë atje, si ju. Ky fenomen është logjik dhe shqetëson për shembull italianët në Zvicër. Shumë prej tyre sot kanë emra që tingëllojnë italisht, por nuk e flasin as gjuhën.
Pikërisht. Dhe kjo është krejtësisht normale. Sot, Kosova dhe Shqipëria duhet të përmirësojnë nivelin e stërvitjes së tyre dhe të përpiqen t’i afrohen nivelit të Serbisë dhe Kroacisë, dy vende që stërvitin shumë talente në territorin e tyre. Mund të bëhet, por do të duhet kohë dhe përpjekje.
Si i tillë, ne imagjinojmë se vendimi i UEFA-s për të rritur numrin e ekipeve në Euro duhet t’ju pëlqejë, apo jo?
sigurisht. Unë e ndaj plotësisht këtë mendim. Është kaq e rëndësishme të marrësh pjesë në një raund final, të jesh në gjendje të promovosh identitetin tënd, kulturën tënde, të jesh në gjendje të tregosh imazhin më të mirë të mundshëm të vendit tënd. Cila përzgjedhje nuk i përshtatet ngjarjes këtë verë në Gjermani? Asnjë.
Gjatë Euros, Willy Sagnol na tregoi rëndësinë e këtij kompeticioni për një vend si Gjeorgjia, se ishte thelbësore ta përdorte atë për të përparuar…
Dhe ai ka 100% të drejtë. Ka futboll, fushë dhe ka gjithçka rreth tij. Futbolli është një përshpejtues i integrimit. Nuk ka një vektor më të fuqishëm në botë për të përcjellë një imazh. Dhe është e rëndësishme që të jetë mirë.
Në këtë intervistë shpesh flisni për Kosovën dhe Shqipërinë me të njëjtën fjali. A është realiste në terma afatgjatë të imagjinohet që këto dy shtete të bëhen një?
Kjo është ajo që 90% e njerëzve në kombin tonë duan, mendoj. Ne nuk do të futemi në gjeopolitikë, por mendoj se kjo është ajo që shumë njerëz duan në planin afatgjatë. Më pas jemi dy shtete të pavarura, të lira, që tashmë është shumë për ata që kanë ditur diçka tjetër. Pyetja është: çfarë duam të bëjmë me këtë liri? Ku po shkojmë? E ardhmja do të varet nga këto përgjigje. Dhe ajo që di është se ne mund të bëjmë një angazhim konkret. /Blick