Bernë, 5 janar -Zvicra luajti një rol të veçantë në zhvillimin e statutit të GJNP-së. Lista e krijuar e krimeve bazohet në Konventat e Gjenevës dhe shërben për respektimin e tyre. Si shtet depozitues i këtyre konventave, Zvicra ka një përgjegjësi të veçantë në këtë drejtim, shkruan gazeta zvcierane ne sqhip Le Canton 27.ch duke ju referuar deklaratave te potikajve zviceran.
Këshilli Federal përballet me një dilemë
Ish-diplomati i DFAE-së thotë se Netanyahu duhet të arrestohet në WEF në Davos
Diplomati në pension Didier Pfirter mori pjesë në krijimin e Gjykatës Ndërkombëtare Penale. Ish-anëtari i DFAE foli për kreun e shtetit izraelit Benjamin Netanyahu, diktatorin e rrëzuar Bashar al-Assad – dhe kontaktet e fshehta me Hamasin.
I shënjestruar nga një urdhër arresti që nga 20 maji, Benjamin Netanyahu mund të shkojë në Forumin Ekonomik Botëror (WEF) në Davos, i cili do të zhvillohet nga 20 deri më 24 janar 2025. Nëse ky është rasti, Zvicra do ta gjente veten përballë një dileme vendimtare.
A duhet të marrë përsipër arrestimin e kryeministrit izraelit?
Didier Pfirter, ish-diplomat i DFAE, per azaeten zvicerane Blick ka analizuar situatën dhe e krahason rastin e Netanyahut me ato të Vladimir Putin dhe Bashar al-Assad.
Didier Pfirter, Gjykata Ndërkombëtare Penale (ICC) në Hagë ka lëshuar një urdhër arresti kundër kreut të qeverisë izraelite Benjamin Netanyahu. A duhet ta ndalë Zvicra nëse vjen në Forumin Ekonomik Botëror në Davos?
Po, Zvicra duhet të arrestojë Netanyahun. Ashtu si të gjitha shtetet palë, Zvicra është e angazhuar për ekzekutimin e pakushtëzuar të urdhër-arrestit të GJNP-së. Nuk na takon ne të gjykojmë nëse vendimi i Gjykatës është i justifikuar apo jo. Por pyetja juaj është hipotetike: Netanyahu do të jetë i kujdesshëm që të mos shkojë në Zvicër pa garancinë se nuk do të arrestohet.
Zyra Federale e Drejtësisë thotë se vetëm Këshilli Federal mund të heqë imunitetin e një kreu të qeverisë. Kjo është e vërtetë sipas ligjit kombëtar, por Këshilli Federal do të shkelte traktatin nëse nuk e hiqte imunitetin. Nëse është pikërisht Zvicra ajo që shkel detyrimet e saj, do të ishte katastrofike.
« Si shtet depozitues i këtyre konventave, Zvicra ka një përgjegjësi të veçantë në këtë drejtim.»
Për çfarë?
Sepse Zvicra luajti një rol të veçantë në zhvillimin e statutit të GJNP-së. Lista e krijuar e krimeve bazohet në Konventat e Gjenevës dhe shërben për respektimin e tyre. Si shtet depozitues i këtyre konventave, Zvicra ka një përgjegjësi të veçantë në këtë drejtim. Kur mora pjesë në hartimin e statutit të ICC-së në vitet 1990 si përfaqësues i Zvicrës, mora udhëzime që ky statut të mos binte prapa Konventave të Gjenevës dhe që ai t’i trajtojë të gjithë njësoj.
« Shtetet afrikane janë ankuar prej kohësh se pothuajse vetëm afrikanë e gjetën veten në bankën e të akuzuarve të Gjykatës Penale.»
Ju jeni anëtar i Partisë Liberal-Radikale (PLR). Partia juaj posaçërisht paralajmëron kundër politizimit të GJNP-së.
Deri më tani, janë kryesisht të akuzuarit ata që e kanë bërë këtë qortim – nga presidenti i Sudanit deri te Putin. Bashkimi Evropian (BE) dhe Zvicra e kanë kundërshtuar gjithmonë atë. Do të kishte politizim nëse detyrimet tona do t’i perceptonim në mënyrë selektive, në varësi të afërsisë politike që do të kishte me ne një i akuzuar. Shtetet afrikane janë ankuar prej kohësh se praktikisht vetëm afrikanë e kanë gjetur veten në bankën e të akuzuarve të ICC.
Pse ideja se Izraeli po mbrohet nga « terroristët » është e parëndësishme në këtë rast?
Agresorët dhe mbrojtësit duhet të respektojnë në mënyrë të barabartë Konventat e Gjenevës. Objektivi është mbrojtja e popullatës civile. Ajo nuk duhet të ndëshkohet për terrorin e Hamasit dhe Izraeli duhet ta mbrojë atë.
Duket se Hamasi mund të bëjë çfarë të dojë, ndërsa Izraeli duhet t’i përmbahet ligjit ndërkombëtar. Si të shpjegohet kjo?
Jo, kjo nuk është e saktë. Udhëheqësit e Hamasit u paditën gjithashtu, por që atëherë pothuajse të gjithë janë vrarë nga Izraeli.
Rasti i Sirisë ngre gjithashtu pikëpyetje. Vrasësi masiv Bashar al-Assad nuk po kërkohet të përgjigjet në mërgimin e tij në Moskë.
Meqenëse Rusia dhe Siria nuk e kanë pranuar Traktatin e Romës i cili rregullon GJNP-në, ajo nuk ka juridiksion mbi krimet e luftës të kryera në territorin e tyre. Kjo vlen edhe për Izraelin, Shtetet e Bashkuara, Kinën dhe Indinë. Por GJPN-ja ka juridiksion në territoret palestineze dhe në Ukrainë, prandaj mund të padisë Netanyahun dhe Putinin.
Pra, asgjë nuk do t’i ndodhë Assadit dhe Putinit, dhe bota po e shikon.
Po, është shumë shqetësuese, por përkon me “Realpolitik”. Nëse do të donim të prisnim derisa bota të ishte e përsosur, asgjë nuk do të ndryshonte kurrë në një mënyrë pozitive.
Le të flasim për një kapitull tjetër në karrierën tuaj: ju ishit diplomati i parë i DFA që mbajti kontakte zyrtare me Hamasin. A ju lejoi kjo t’i vlerësoni ato?
Jo, ne shmangëm çdo gjë që mund të ishte shfrytëzuar nga Hamasi. Kontaktet tona kanë qenë gjithmonë rreptësisht konfidenciale. Përveç Hamasit, këtë e respektuan edhe Izraeli, SHBA dhe BE, të cilët ishin të vetëdijshëm. Objektivi i kontakteve tona me Hamasin ishte ta bënim atë të hiqte dorë nga terrori dhe të pranonte një zgjidhje me dy shtete.
“Duke ndaluar Hamasin, ne kemi thyer qëndrimin tonë të kahershëm që ndalojmë dhe luftojmë aktet, jo organizatat”
A ju vjen keq që Parlamenti e ka ndaluar tani Hamasin dhe për këtë arsye kontakte të tilla?
Deri më tani, Zvicra ka mbajtur gjithmonë kontakte të bazuara në realitet dhe jo në moral. Duke folur me të gjithë të përfshirë, ajo ishte në gjendje t’i çonte gjërat përpara. Duke ndaluar Hamasin, ne kemi thyer qëndrimin tonë të kahershëm që ndalojmë dhe luftojmë aktet, jo organizatat. Tani do të jemi nën presion për të ndaluar edhe organizata të tjera, siç është PKK-ja kurde, dhe do të kemi vështirësi të debatojmë nëse nuk e bëjmë këtë.
Por pas sulmit të Hamasit më 7 tetor 2023, Zvicra duhet të japë ende një sinjal kundër Hamasit…
30 vjet më parë, do të kisha dashur një politikë të jashtme zvicerane që ishte më dënuese. Ndërkohë eksperienca më ka mësuar se si shtet i vogël nuk merr rezultat nëse ulërit me ujqërit. Por si një vend neutral, i cili qëndron mënjanë, flet me të gjithë dhe ndërton ura, Zvicra ka qenë në gjendje të kontribuojë në uljen e dhunës dhe për ta bërë botën pak më të mirë. Kështu, ne kemi pasur një rol shumë më të rëndësishëm sesa kërkon madhësia jonë.
“Shumë politikanë aktualë reagojnë shumë fuqishëm në varësi të gjendjes shpirtërore të momentit”
Jeni në pension prej pesë muajsh dhe mund të flisni lirshëm. Çfarë ju shqetëson më shumë në politikën aktuale të jashtme zvicerane?
Vizioni afatshkurtër dhe mungesa e vetëdijes historike. Shumë prej politikanëve të sotëm reagojnë shumë ashpër në bazë të humorit të momentit dhe nuk arrijnë të kuptojnë se çfarë do të thotë vendimet e tyre për të ardhmen e vendit tonë. Ministri ynë i Jashtëm (shënimi i redaktorit: Ignazio Cassis) tha së fundmi në konferencën për shtyp për nismën e neutralitetit se neutraliteti duhet të përcaktohet ndryshe në varësi të rrethanave. Unë e shoh këtë të rrezikshme, sepse i gjithë reputacioni i Zvicrës bazohet në parashikueshmërinë dhe besueshmërinë. Nëse humbasim besueshmërinë tonë, do të jemi thjesht një shtet i vogël si çdo tjetër dhe, në vend që të jemi fener, nuk do të jemi gjë tjetër veçse një flamur i vogël në erë.