Më shumë se 240 milionë votues janë thirrur këtë të martë për të vendosur mes Kamala Harris dhe Donald Trump. Vendimi përfundimtar mund të dihet pas disa ditësh. D-Day në Shtetet e Bashkuara, ku 240 milionë votues thirren këtë të martë më 5 nëntor për të votuar për personin që do të udhëheqë vendin e tyre për katër vitet e ardhshme. Kush, kandidatja demokrate Kamala Harris apo rivali i saj republikan Donald Trump, qafa dhe qafa në sondazhe, do të fitojnë Shtëpinë e Bardhë?
Vetëm edhe një ditë, dhe Shtetet e Bashkuara do të zgjedhin presidentin e ri amerikan ose presidenten e re amerikane. Nëse Donald Trump (78) apo Kamala Harris (60) do të hyjë në Shtëpinë e Bardhë – është një garë jashtëzakonisht e ngushtë. Këtë e tregojnë rezultatet e fundit të sondazheve për kandidatët. Ose siç thuhet në Amerikë: Too close to call – shumë afër për të shpallur dikë fitues!
Qendrat e votimit mbyllen në orare të ndryshme në shtete të ndryshme, por deri në orën 23:00 në Bregun Lindor në SHBA (04:00 GMT) të gjitha shtetet do të kenë mbyllur vendvotimet e tyre – me përjashtim të Havait dhe Alaskës ku qendrat e votimit mbyllen pak më vonë.
Tradicionalisht, ishte menjëherë pas mbylljes së votimit në orën 23:00 në Kaliforni që gara në tërësi u thirr për njërin ose tjetrin kandidat. Por, pak vëzhgues presin një zgjidhje të shpejtë këtë vit, me disa që sugjerojnë se mund të duhen ditë dhe jo orë për të njohur fituesin.
Ndarjet e hershme mund të jenë gjithashtu mashtruese. Një kandidat që merr një epërsi të hershme përmes votave personalisht mund të përfundojë duke u tejkaluar kur votat postare dhe llojet e tjera të fletëvotimeve shtohen më vonë. Kjo ndodhi në Michigan në vitin 2020 – Trump mori një epërsi të hershme përmes votave personalisht, por më vonë u tejkalua nga Biden.
Në thelb, është paksa një lojë pritjeje, por ne do të jemi këtu për t’ju udhëhequr me të fundit deri, gjatë dhe pas momentit të shpalljes së rezultatit.
Nuk është vetëm një zgjedhje midis Kamala Harris dhe Donald Trump sot – votuesit në Amerikë kanë shumë të tjera për të vendosur:
Të drejtat e abortit janë në fletëvotim në 10 shtete – përfshirë shtetet e fushëbetejës së Arizonës dhe Nevadës, raporton BBC.
Një e treta e Senatit të SHBA – 34 nga 100 vendet e tij – është gjithashtu në dispozicion. Demokratët aktualisht kontrollojnë Senatin me një diferencë prej vetëm një vend.
Në Dhomën e Përfaqësuesve të SHBA-së, dhoma e ulët e Kongresit, të gjitha 435 vendet janë në zgjedhje, siç ndodh çdo dy vjet. Republikanët aktualisht kanë një shumicë të vogël.
Përdorimi i marijuanës rekreative ose mjekësore është gjithashtu në fletëvotim në katër shtete – Florida, Nebraska, Dakota e Veriut dhe Dakota e Jugut.
Referendumet për votimin dhe zgjedhjet – në disa zona, votuesit do të zgjedhin gjithashtu se si duan të zhvillohen zgjedhjet e tyre.
Si fitoni?
Presidenti i ardhshëm i SHBA-së përcaktohet nga cili kandidat do të fitojë shumicën në Kolegjin Zgjedhor. Secilit shtet i ndahet një numër votash kolegji elektoral në varësi të popullsisë së tij. Në të gjithë SHBA-në ka gjithsej 538 vota të kolegjit elektoral. Në 48 nga 50 shtetet, kandidatit që fiton më shumë vota individuale i jepen të gjitha votat e kolegjit të tij elektoral. Kandidati fitues duhet të marrë shumicën e atyre – kështu që të paktën 270 nevojiten për të marrë çelësat e Shtëpisë së Bardhë.
Kur do ta dimë?
Kjo është një pyetje e ndërlikuar dhe përgjigja është ‘varet’. Disa shtete mund t’i kthejnë rezultatet mjaft shpejt, por për shumë mund të jetë një proces i gjatë – veçanërisht nëse ka një numër të madh votash të parakohshme dhe me postë, të cilat numërohen natën pas atyre të hedhura personalisht. Në zgjedhjet e fundit presidenciale në SHBA në vitin 2020, vetëm të shtunën pas ditës së votimit mediat amerikane kishin mjaft besim për të shpallur rezultatin.
Kur e merr përsipër fituesi?
Një gjë që ne dimë është se kushdo që fiton zgjedhjet e sotme nuk bëhet zyrtarisht president deri në ditën e inaugurimit – kur ata betohen jashtë Kapitolit të SHBA në Uashington DC nga kryetari i Gjykatës së Lartë. Ajo ditë është e hënë, 20 janar 2025.