Bernë, 20 prill -Jemi deshmitare se diaspora e sotme shqiptare, kryesisht nga Kosova qe jetojne dhe veprojne ne territorin helvetik jane viktime e politikave diskriminuse te regjmit jugosllav dhe i Serbise se diktatorit serb Miloshevic qe shqiptareve ju kishte shkaterruar gjithecka para viteve 1999, perfshire ketu shkolla e xhamia. Por sot keta ish-migrant e sotr qytetare te Zvicrës jane shembull integrimi ne territorin helvetik te cilet jane berë te njohur dhe te sukseshëm jo vetem ne futboll por edhe ne arsim te cilet jot ne Zvicer kane 100 shkolla dhe 100 xhami, ne te cilat po ruhet dhe kultivohet kultuar dhe gjuha shqipe, kuie ne xhamia ligjeratat dhe lutjet behen edhe ne gjuhen shqipe, shkruan gazeta zvicerane ne shqip Le Canton27.ch
Sipas Zyres Federale per Statistika (OFS) ne Zvicer aktualisht jetojne dhe veprojne 389.444 mjuslimane apo 8% sipas regjstrimit te vitit 2021 nga popullsia rezidente e përhershme e moshës mbi 15 vjeç.
Sipas shifrave të fundit nga Zyra Federale e Statistikave (FSO) që datojnë nga viti 2019, 5.5% e banorëve të moshës 15 vjeç e lart deklarojnë se janë myslimanë në Zvicër, pra rreth 390,000 njerëz. Por numri i tyre keto kater vitet e fundit eshte rritur ne afro 400 mije.
Imami i Gjenevës Rijad Aliu uron festen e Bajramit komunitetit shqiptare dhe te huaj në gjuhen shqipe dhe tri gjuhë të tjera të Zvicrës
Imami i Gjenevës prof. Rijad Aliu 24 ore para festes, mbrëmë para qindra besimatreve ne Xhamine e Gjeneves « Dituria » ka uron Bajramit komunitetin shqiptare dhe jo shqiptare ne gjuhen shqipe dhe ne tri ne Zvicer.
« Vëllezër dhe motra të nderuara, ne emri tim personal dhe të Xhamise sone Dituria Gjenevë të gjithë besimtarëve anë e mbanë botës islame iu uron këtë festë të Bajramit, duke e lutur të Madhin Allah që harmonia, dashuria, solidariteti dhe tolaranca te mbreteron ne mesin tonë ketu ne Zvicer dhe paqja ne botë.. »
Njekoheisht me nje mesazh drejtuar komuniteti shqiptare ne Zvicër ju eshte drejtuar me urime edhe imami i njohur Mehas Alija, kryetar i Unionit të Bashkësive Islame Shqiptare në Zvicër duke kerkuatr qe ne emsin tone te kene paqes dhe tolarance pamvaresisht nga relegjioni, gjuha, raca apo origjina.
Shumica e muslimanëve në Zvicër vijnë nga vendet e ish-Jugosllavisë (42%) kryesisht shqiptare nga Kosova, Maqedonia Veriore dhe Lugina e Preshevës, kurse nga Turqia (14%). Nje e teta kanë kombësi zvicerane (mbi 30%, krahasuar me 12% në 2000).
Një treshe e mbështetur fuqishëm nga Kuvajti, Katari dhe Turqia. Xhamite shqiptare financohen nga vet organizimi, ne baza vullnetare
Nje nga bashkëbiseduesit tane ka deklaruar se « se gjithecka cfare na ka shkaterruar Miloshivici me tanke ne vendlindje, po perpiqemi t’i kemi sot ketu pran neshë në Zvicër.. » Sipas tij, sot ne Zvicer shqiptaret kane mbi 200 qendra shkollore, mesim ne gjuhen shqipe, po ashtu edhe mbi 100 xhami, qendra keto për falje, shkruan gazeta zvicererane Le Canton27.ch
Më 1 qershor 1978, mbreti Khaled erdhi nga Arabia Saudite për të inauguruar xhaminë e Gjenevës, më e madhja në vend. Mbretëria financoi ndërtimin e ndërtesës prestigjioze.
Ceremonia ishte zhvilluar në prani të Këshilltarit Federal Pierre Aubert, Kryetarit të Bashkisë së Gjenevës Pierre Raisin si dhe përfaqësuesve të kishave.
E vendosur në Petit-Saconnex, Xhamia e Madhe e Gjenevës përbëhet nga katër ndërtesa: xhamia, një shkollë për mësimin e Kuranit, një bibliotekë dhe një laborator gjuhësor.
Xhamia e Madhe e Gjenevës është ndërtuar në vitin 1978 në rrethin e institucioneve ndërkombëtare në Grand-Saconnex. Është xhamia më e madhe në Zvicrën frankofone dhe e vetmja që ka një minare. Është gjithashtu e vetmja që njihet nga jashtë, xhamitë e tjera në Zvicrën frëngjishtfolëse janë në ndërtesa civile.
Për 300 mije shqiptare ne Zvicer 100 xhami janë pakë a shumë?.. Pas Xhamise se Bernit, Gjenevës, Will-it, Spreitenbach dhe Reinach, shqiptaret e Zvicres se shpejti edhe me nje xhami ne Friburg.
Me rritjen e numrit te shqiptarëve ne Zvicer rreth (300 mijë) por rriten edhe shkollat dhe xhamite ne kete vend. Themi kështu sepse para 4 vitesh, ne prag te Ramazanit në Zvicër u hapën dy objekte fetare, u be inaugurimi i dy xhamive te medha (Wil dhe Gjenevë) për komuniteti shqiptar ne këte vend demokratike dhe tolerant. Dy imamet e këtyre xhamive kane falenderuar autoritetet zvicerane për këtë mundesi.
Ne Qershorin e vitit 2017 shqiptaret ne Zvicer kishin ndertuar dy xhami me nje shume prej 8 milionë CHF. Për kater vite kater xhami ne Zvicer, qe kjo i bie se shqiptaret ne Zvicer sikur ndertojne thuajse per cdo dy vite nga nje xhami. Sipas imamëve dhe organizatoreve, ne mesin e qindra kontrbuesve, sponzorëve shqiptare e muslimanë, kishte edhe donatorë katolike dhe zvicerenë.
Shqiptaret ne Zvicer behen me 100 shkolla dhe 100 xhami. Se shpejti shqiptaret e Friburgut me xhami te re..(Assotiation Culturell Islamic Albanaise)
Sipas gazetes zvicerane ne shqip Le Canton27.ch ne Zvicer jane mbi 100 xhami te shqiptareve. Shumica e xhamive shqiptare në Zvicër janë me imamë të rregullt, të punësuar. Numri më i madh i besimtarëve është prezent ditëve të premte, por edhe hajte diteve te puhsiumeve simdos gjate mauajit ramazan dhe ditve te festave Bajarmit e Vogle dhe te Madh (kurban Bajrmait) Kurse, ditëve tjera, xhamitë më pak frekuentohen për shkak të angazhimeve të besimtarëve me punë të përditshme dhe obligime familjare.
Është e vështirë të numërohet numri i objekteve të adhurimit mysliman në Zvicër, vlerësimet variojnë nga rreth 300 xhami. Në Zvicër, vetëm katër kanë minare (Gjenevë, Cyrih, Winterthur dhe Wangen bei Olten), pa muezin.. Jane rreth 200 imamë që praktikojnë në Zvicër, prej të cilëve mbi 100 janë me kohë të plotë
Pjese dermuese e xhamive ne Zvcer mbeshteten nga Kuvajti, Katari dhe Turqia. Kurse, xhamite shqiptare financohen nga vet organizimi spontan i shqiptareve, ne baza vullnetare.
«Të dashur vëllezër dhe motra, me datë 17.04.2023 ditë e hënë (nata e Kadrit në muajin Ramazan), u bë aksion për grumbullimin e mjeteve për ndërtimin e Xhamisë së re në Fribourg. Shuma e tubuar 1’814’400 CHF, ma sha’Allah. Allahu i shpërbleft të gjithë kontribuesit. Vetëm besimi ne Allahun arrin të bën çudira… » thuhet ne web faqen e xhamise se shqiptare ne Friburg, transmeton gazeta zvicerane Le Canotn27.ch ku ne vazhdim prezentoihet edhe ne video ku shifet maketi i xhamise se re ne Friburg, te cilin kanton jetojne mbi 20 miej shqiptare, kryesisht nga Kosova, Maqedonia Veriore dhe nga Lugina e Presheves.
Kryetari i Xhamise ne ndertim z.Bedrudin Sadulli, duke falenderuar besimtaret për kete solidaritet dhe kontrbut ai ka thëne për gazeten zvicerane në shqip Le Canton27.ch se « pjesa e dermuse e mjeteve jane tubuar për xhamine e re ne Friburg, fale gatishjmerise dhe bujarise se komuniteti tone ne kantonin tone dhe ne Zvicer »
Sipas tij « xhamija jonë ne Friburg per te qne ne funksion nevoiten 2‘500‘500. Deri me tash janë 1‘830‘000. CHF janë tubuar. Objekti ka biblioteke, salla leximi, restorant te madh 350 m2 si dhje liokale për aktivite tjera kulturore e sportive por edhe kenin pe lojna për fëmijet »
Se kur do jete xhamia e gatshme ? z. Sadullahu pohon se « Se pari falenderoje autoritetet zvicerane qe na kae mundesuar lokalin. Qeshtzjen adminsitartive e kemi kryer, po ashut projektin ekemi te gatrshme dhe mjete gati gati po behen..cka inashklla xhamia jone ne Friburg do jete e gatshme për ramaznin e vitit te ardhshem, ku dot ekemi dy festa Bajrmin dhe xhamine re.. » Ne fund kyretari i Xhamise se Friburgut Bedrudin Sadulli, ka uruar festene Bajarmit komunitzetit muslimane ne Friburg dhe Zvicer.
Më shumë se 350 shoqata myslimane dhe objekte kulti, të rrymave të ndryshme, janë të përhapura në të gjithë Zvicren. Asnjë xhami nuk pretendon hapur se ka një tendencë xhihadiste. Në Zvicër, shumica e myslimanëve vijnë nga Ballkani. Vendet ku ata luten janë gjithashtu vende takimi ku transmetohen traditat e vendeve të tyre të origjinës.
“Myslimanët shqiptarë kanë përvojë të bashkëjetesës ndërfetare”, tha Arlinda Amiti (28), koordinatore e programit të doktoraturës “Islami dhe Shoqëria: Studime Islame-teologjike” në Qendrën Zvicerane për Islamin dhe Shoqërinë (CSIS). Se sa jane te integruar shqiptaret, ne kete rast femrat shqiptare deshmon edhe nje fakt se zonja prof.dr.Arlinda Amiti (me shami) eshte shqiptarja e parë doktore e shkencave në Zvicër e cila pops shqipes, zotëron 7 gjuhë të huaja boterore.
Zvicra sot ka rreth 400,000 muslimanët e saj te cilet ne vititn 1970 ishin vetem 16,000. Sipas hazetes zvicerane ne shqip Le Canton27.ch, ky numer i madh i muslimaneve ne Zvicer te cilet jane kryesisht nga ballkani jane «dhurate» e Serbisë, rrespektiovisht politikave diskrminuese të regjmit te Mishovicit si pasoje e luftes e cila kishte debuar me dhune qindra mije shqiptare dhe biosnhjak nga viset e tyre si nga Kosova po ashtu edhe nga Bosnja.