Nga: Ilmi Cakolli
Në një kohë kur bota po ndjek me shqetësim përplasjet gjithnjë e më të ashpra midis Izraelit dhe Iranit, edhe hapësira shqiptare është përfshirë në debate emocionale dhe të polarizuara, shpesh të ndikuara nga ndjeshmëritë fetare dhe jo nga analiza e ftohtë e interesave kombëtare dhe shtetërore. Pikërisht këtu qëndron problemi.
Në këtë konflikt kompleks dhe me pasoja gjeopolitike të mëdha, disa shqiptarë, në Shqipëri, Kosovë dhe viset e tjera etnike, duket se janë rreshtuar verbërisht në anën e Iranit, vetëm pse ky i fundit prezantohet si “mbrojtës i Islamit”, pa marrë fare parasysh se ky vend nuk e njeh shtetin e Kosovës, mbështet Serbinë me teknologji ushtarake (përfshirë dronët e famshëm “Shahed”), dhe ka qenë burim agresioni të drejtpërdrejtë ndaj Shqipërisë, përmes sulmeve kibernetike të koordinuara nga strukturat shtetërore iraniane.
Në shtator 2022, qeveria shqiptare ndërpreu marrëdhëniet diplomatike me Iranin pas një sulmi masiv kibernetik që paralizoi sistemet shtetërore për ditë të tëra. Dhe sot, në vitin 2025, Irani kërcënon Shqipërinë me sulme ushtarake – një akt agresiv që vetëm një armik mund ta ndërmarrë ndaj një shteti sovran. Si është e mundur që disa shqiptarë ende e shohin këtë regjim si “vëlla” fetar? Ku është solidariteti iranian me muslimanët e shtypur në Kinë?
Nëse pretendimi është se Irani përfaqëson kauzën e muslimanëve, atëherë lind pyetja: Pse Teherani nuk ka ngritur kurrë zërin për krimet që Kina po bën ndaj ujgurëve, një popull mysliman që përballet me internime masive, sterilizime të detyruara, dhunë seksuale sistematike ndaj grave dhe ndalim të fesë? Izraeli, ndërkohë, është shtet që e ka njohur Kosovën. Në vitin 2021, Izraeli e njohu Republikën e Kosovës – një veprim që shumë shtete të tjera nuk e kanë bërë ende, përfshirë vende që disa shqiptarë i konsiderojnë si “aleatë fetarë”.
Ky veprim diplomatik është thelbësor për aspiratat ndërkombëtare të Kosovës dhe forcimin e subjektivitetit të saj në arenën globale. Për më tepër, Izraeli ka mbajtur marrëdhënie të qëndrueshme me Shqipërinë dhe ka treguar interes për bashkëpunim ekonomik dhe teknologjik. Nuk është koha për iluzione romantike me pseudo-aleatë. Interesat kombëtare nuk ndërtohen mbi ndjeshmëri emocionale apo mitizime të vendeve që nuk kanë bërë asgjë për shqiptarët – madje në disa raste janë treguar armiqësorë.
Shqiptarët, në këtë situatë, duhet të rreshtohen me vendet që kanë mbështetur shtetësinë, sigurinë dhe zhvillimin e tyre – dhe jo me regjime që shfrytëzojnë Islamin për qëllime gjeopolitike, por në fakt janë bashkëpunëtorë të Serbisë dhe kundërshtarë të shtetit të Kosovës. Në vend që të udhëhiqemi nga retorika fetare që na çon në rrugë të gabuara, është koha që shqiptarët të udhëhiqen nga logjika kombëtare dhe analiza strategjike: Kush është me ne dhe kush kundër nesh? Nëse dëshironi, mund ta përshtatim këtë analizë për botim në media shqiptare (si editorial apo opinion), ta përkthejmë në anglisht apo gjermanisht, apo ta riformulojmë në varësi të audiencës që keni synim.