Valletta, kryeqyteti Maltës, është që të jetë Kryeqyteti Europian. Valletta është një vend i trashëgimisë botërore të UNESCO-s. Jo vetëm që është një nga qytetet më të vogla të kapitalit në botë, por me 320 monumentet e saj, të gjitha brenda një sipërfaqe prej 55 ha, Valletta është një nga zonat më të koncentruar historike dhe trashëgimisë vend popullor në botë.
Gazetari shqiptar nga Valletta: Malta e ka njohur Kosovne ne vitin 2018. Sot përkrah liberlizimine vizave. Kosova dhe Malta kane marëdhënie te mira dioplomatike.
Kryeqyteti i Maltës është “një nga vendet e rralla urbane të banuara që është ruajtur në tërësi pranë karakteristikat e tij origjinale”, sipas UNESCO-s. Lëvdatë një histori të ndryshme, Valletta sundohej rradhazi nga fenikasit, grekët, kartagjenasit, romakët, bizantinët, arabët dhe të Urdhrit të Kalorësve të Shën John.
Malta ka njohur Kosovën ne gushtine vitti 2018. Eshte nder vendet e para (e 46-ta) qe ka njohur Repuibliken e Kosovës. Malta e mbështet liberalizimin e vizave për Kosovën, kjo i përmbushi kriteret para disa vitesh. Malta , njkoheisshtr Malta e mirëpret marrëveshjen e 27 gushtit në mes të Kosovës dhe Serbisë dhe mbështet plotësisht procesin e pajtimit në mes të Beogradit dhe Prishtinës.
Androulla Vassiliou, Komisioneri Evropian përgjegjës për Arsim, Kulturë, shumëgjuhësi dhe rini, deklaroi:.. “Unë përgëzoj Valletta në ofertën e saj të suksesshëm unë jam i lumtur të shoh entuziazmin e gjeneruar në Maltë për titullin Kryeqyteti Evropian i Kulturës Unë jam i bindur se Valletta do të zhvillojë një program të mrekullueshme të ngjarjeve me një dimension të fortë evropiane dhe se titulli mund të sjellë përfitime të rëndësishme afatgjata kulturore, ekonomike dhe sociale të qytetit dhe zona e saj përreth. i uroj suksese në Valletta. ”
Malta është grup i shtatë ishujve në detin Mesdhe, në jug të Sicilisë dhe në veri të Tunizisë. Vetëm tre nga shtatë ishujt, Malta, Gozo dhe Kemna janë të banuar. Kemna, më e vogla me përmasa 2.5 kilometra me 1.5 kilometër, dikur ishte vendstrehim i banditëve e i piratëve. Qeveria malteze udhëhiqet nga lideri i partisë me më shumë vende në Dhomën e Përfaqësuesve. Parlamenti ndodhet në Pallatin e Mjeshtrit të Madh, dikur seli e mjeshtërve të mëdhenj të kalorësve të Maltës.
Shtatë tempujt megalitikë në Maltë dhe Gozo janë ndër monumentet më të vjetra në botë që ende qëndrojnë në këmbë. Tempulli nëntokësor i Hal Saflienit ishte ndërtuar rreth 2500, para erës sonë – një ndërtimtar e pati zbuluar kur po hapte themelet për të ndërtuar shtëpinë. Labirinti ka një varg dhomash nëntokësore të lidhura me korridore. Duhet të ketë qenë tempull, por më pas ishte bërë eshtërore – aty më vonë janë gjetur eshtrat e 7.000 njerëzve.
Redaktori i gazetes zvicerane ne shqip Le Canton27.ch gjate qëndrimit ne Valletta ka mesuar se mbi 200 shiptare jetojne dhe veprojne ne Malta. Ata jane kryesisht studente, biznesmen dhe punëtore ne gasranomi
Malta ka qenë e banuar që prej 5200, para erës sonë, dhe tempujt e saj parahistorikë janë më të vjetër se piramidat. Civilizimi ekzistonte para se të arrinin fenikasit dhe ta quanin ishullin Malath, apo “Parajsa e sigurt”, për shkak të brigjeve ku anijet mund të strehoheshin. Thuhet se patroni i shenjtë i Maltës, Shën Poli, pasi i ishte fundosur anija, ishte bartur nga dallgët në brigje të Maltës më 60, para erës sonë, dhe katolicizmi romak ka ndikim të thellë në kulturën malteze. Ishujt ishin seli e Urdhrit të kalorësve të spitalit të Shën Gjonit, apo kalorësit e Maltës, për shumë shekuj. Dikur pjesë e Perandorisë Britanike, Malta është pavarësuar, më 1964 ndërsa republikë është që nga viti 1974.
Përparësitë ekonomike të Maltës janë pozita e saj, klima dhe fuqia e vyeshme punëtore. Ekonomia varet nga tregtia me jashtë meqë është pikë lidhëse për transportin detar në Mesdhe dhe 1.3 milion turistë e vizitojnë çdo vit. Tekstili, elektronika dhe shtypi janë të rëndësishme, sikurse edhe nxjerrja e gurit gëlqeror, mirëpo uji është i pakët. Malta dhe Tunizia janë duke e diskutuar mundësinë e eksploatimit të naftës në shtratin e detit ndërmjet dy vendeve.
Qyteti i rrethuar me mure, Valeta, ishte ndërtuar në një kodër dhe ishte e fortifikuar. Ishte disenjuar për të impresionuar dhe ende është qytet madhështor. Muzeu i saj arkeologjik ka koleksion të gjerë artefaktesh parahistorike.
Fshati i Popajit në Maltë fillimisht qe ndërtuar si skenë për të xhiruar mjuziklin Popaj. Sot është atraksion turistik shumë i vizituar.
Kalorësit e Shën Gjonit të Jerusalemit ishin anëtarë të komunitet të murgjve. Është formuar më 1085 për t’u përkujdesur për të sëmurët në spitalin e Shën Gjonit në Jerusalem. Më vonë ata u bënë rendi ushtarak për të mbrojtur territorin e Tokës së Shenjtë dhe mbronin rrugët e pelegrinëve mesjetarë. Më 1530, kalorësit erdhën në Maltë, pasi turqit i kishin dëbuar nga Rodi dhe qëndruan aty përherë.
“Stuffat tal-fenek” apo gjyveçi i lepurit është gjellë tradicionale malteze. Hahet shumë edhe supa e peshkut “aljotta”. Sallata malteze me suxhuk, djathë, ullinj dhe lloje të ndryshme bishtajash është një vakt i dashur. Ata që hanë ëmbël, mund të kënaqen me imqaret, lloj ëmbëlsirash të mbushura me fill. Ëmbëlsirë e pëlqyer është edhe fiku idetit, frutë kaktusi.