Si pjesë e një misioni në Kosovë, një grup ekspertësh të ESC teston përdorimin e teknologjive të reja për të gjetur personat e zhdukur
Bernë, 25 tetor -Zvicra po merr pjesë në trajtimin e pasojave të luftës në Serbi dhe Kosovë dhe i mbështet këto dy shtete në zbatimin e deklaratës për personat e pagjetur, të nënshkruar më 2 maj 2023 në Bruksel nga presidenti serb Aleksandar Vuçiq dhe kryeministri kosovar Albin Kurti.
Ekspertë zviceran të shkencave kriminale (ESC) nga Universiteti i Lozanës te interesuar për personat e zhdukur qëndruan dhjetë ditë në Kosovë dhe Serbi
Sipas gazetes zvicerane ne shqip Le Canton27.ch, Komitetit Ndërkombëtar të Kryqit të Kuq nga viti 2023, më shumë se 1600 persona ishin ende të zhdukur nga Kosova në atë kohë. Në 20 vitet e fundit varreza masive nga koha e luftës në rajon janë gjetur disa herë në vetë Kosovën, por edhe në territorin serb.
Nga 14 deri më 25 tetor 2024, një grup ekspertësh nga Shkolla e Shkencave Kriminale (ESC) të Universitetit të Lozanës vizituan Serbinë dhe Kosovën për të shqyrtuar se si përdoren teknologjitë e reja në hulumtimin e njerëzve që u zhdukën pak para, gjatë dhe pas Kosovës. lufte. Kjo vizitë eksperte, e cila është në kuadër të mandatit të Divizionit për Paqe dhe të Drejtat e Njeriut të DFAE-së, përbën kontributin e Zvicrës në zbatimin e deklaratës për personat e zhdukur, të miratuar më 2 maj 2023 nga Kosova deh Serbia, njofton gazeta zvicerane ne shqip Le Canton27.ch
Njëzet e pesë vjet pas përfundimit të luftës së Kosovës, nga rreth 4500 persona të zhdukur, më shumë se 1600 ende nuk janë gjetur. Pasiguria rreth fatit të të zhdukurve është shumë e vështirë për të dashurit e tyre. Çështja e personave të zhdukur është një nga pasojat afatgjata të luftës, sepse pa siguri absolute, të dashurit nuk mund të fillojnë procesin e tyre të zisë. Prandaj është thelbësore që të interesuarit të dinë se çfarë ndodhi me të dashurit e tyre të zhdukur.
Pasiguria për fatin e personave të zhdukur mund të ketë gjithashtu ndikime shkatërruese dhe të qëndrueshme në komunitetet, të cilët nuk janë në gjendje të lënë pas të kaluarën dhe të ecin përpara. Kjo mund të gjenerojë fraktura brenda shoqërive të tëra.
Procesi i normalizimit të marrëdhënieve ndërmjet Serbisë dhe Kosovës
Zvicra po merr pjesë në trajtimin e pasojave të luftës në Serbi dhe Kosovë dhe i mbështet këto dy shtete në zbatimin e deklaratës për personat e pagjetur, të nënshkruar më 2 maj 2023 në Bruksel nga presidenti serb Aleksandar Vuçiq dhe kryeministri kosovar Albin Kurti.
Me këtë deklaratë, palët angazhohen të garantojnë akses të plotë në informacione të besueshme dhe të sakta dhe të bashkëpunojnë ngushtë për të mundësuar identifikimin e vendeve të varrimit dhe kryerjen e gërmimeve. Qëllimi është gjetja, zhvarrosja dhe identifikimi i eshtrave të njerëzve të zhdukur ndërmjet viteve 1998 dhe 2000, pra para, gjatë dhe menjëherë pas luftës, njofton gazeta zviceraneve ne shqip Le Canton27.ch
Konkretisht, siç u tha, u testua përdorimi i dy teknologjive. Nga njëra anë, kjo përfshin një teknologji optike të sensorit në distancë, në të cilën matjet e distancës bëhen duke përdorur impulse lazer. Teknologjia përdoret gjithashtu nga arkeologët, për shembull, për të gjetur vende parahistorike.
Bashkëpunimi i planifikuar përfshin përdorimin e të dhënave satelitore dhe teknologjive të reja si sistemet e sensorit në distancë lazer të njohura si « lidar » (akronimi në anglisht për zbulimin dhe rangun e dritës). Zbulimi në distancë lazer përdoret për të krijuar harta me rezolucion të lartë me aplikime në fusha të tilla si topografia, arkeologjia, gjeografia, gjeologjia, sizmologjia, meteorologjia dhe pylltaria. Kjo teknologji e skanimit me lazer me dron mund të përdoret sot edhe në fushën e kërkimit të personave të zhdukur. Përdorimi i teknologjisë lidar në Serbi dhe Kosovë fillimisht u krijua si pjesë e një prej Dialogëve Ballafaqimi me të kaluarën, të organizuar bashkërisht nga DPDH dhe Fondacioni Zviceran për Paqe Swisspeace.
Ballafaqimi me Dialogët e së kaluarës
Çdo vit, në bashkëpunim me Fondacionin Swisspeace, DPDH organizon takime tetë-ditore në Zvicër kushtuar përballjes me të kaluarën (Dealing with the Past Dialogues ose DwP Dialogues). Këto takime synojnë njohjen e liderëve politikë dhe specialistëve me aspektet teorike dhe praktike të punës së kujtesës dhe me zbatimin e qasjeve globale në këtë fushë. Ato gjithashtu u lejojnë pjesëmarrësve të marrin njohuri të thella mbi konceptet dhe mekanizmat e punës së kujtesës, por gjithashtu të shqyrtojnë dimensionin e saj politik dhe integrimin e tij në përpjekjet për paqe.
Teknika lidar konsiston në skanimin me lazer të një zone gjeografike. Kur një rreze lazer godet një objekt, ajo reflektohet përsëri në sensor. Sistemi më pas mund të masë kohën që i është dashur rrezes lazer për të shkuar nga burimi në objekt dhe anasjelltas. Kjo teknikë lejon që të kryhen matje të sakta dhe të shpejta në një zonë të përcaktuar më parë. Besueshmëria e të dhënave varet, nga njëra anë, nga kushtet e motit dhe, nga ana tjetër, nga ndryshimet në terren që kanë ndodhur që nga ngjarja, të shkaktuara për shembull nga aktivitetet e ndërtimit që mund të shtrembërojnë rezultatin.
Misioni ekspert i kryer në Serbi dhe Kosovë
Si pjesë e një misioni në Serbi dhe Kosovë, një grup ekspertësh të ESC po testojnë përdorimin e teknologjive të reja për të gjetur personat e zhdukur.Zbatueshmëria e teknologjisë lidar në kërkimin e personave të zhdukur është ende në fazën e vërtetimit. Pikërisht për këtë qëllim specifik u thirr Shkolla e Shkencave Kriminale (ESC), pranë Universitetit të Lozanës. Ky institucion ka fituar ekspertizë solide në zhvillimin dhe përdorimin e kësaj teknologjie. Në vitin 2023, përfaqësuesit serbë dhe kosovarë nga komisionet qeveritare për personat e pagjetur vizituan ESC-në. I organizuar si një prelud i vizitës së ekspertëve të ESC të planifikuar për 14-25 tetor 2024, ky shkëmbim i parë bëri të mundur identifikimin dhe analizimin e fushave të ndërhyrjes, pritshmërive dhe nevojave të misionit.