« Mësues, avokatë, fermerë – pjesë të gjera të shoqërisë u bashkuan, duke bllokuar rrugët dhe duke brohoritur: « Ka gjak në duart tuaja! » Presidenti Vuçiq, i cili ka udhëhequr vendin e tij në funksione të ndryshme që nga viti 2012, akuzoi demonstruesit se po kontrollohen nga shërbimet sekrete të huaja… » ka shrkuar gazeta e johur zvicerane Blick, transmeton Le Canton27.ch
Sundimtari Vuçiq në telashe – spiunazh kundër lëvizjes protestuese
Zvicra e furnizoi Serbinë me teknologji për mbikëqyrjen e telefonave celularë
Gjithnjë e më shumë njerëz po kërkojnë ndryshime në Serbi. Qeveria refuzon kritikat – dhe ka monitoruar aktivistët. Beogradi mund të mbështetet në teknologjinë zvicerane.
Kriza politike në Serbi po përshkallëzohet. Të martën, kryeministri Millosh Vuçeviç njoftoi dorëheqjen e tij. Kjo vështirë se do ta kënaqë lëvizjen protestuese. Opozita ka kërkuar prej kohësh më shumë: Ata po kërkojnë reforma të gjera – dhe shpresojnë për përmbysjen e qeverisë miqësore me Rusinël, shkruan Blickl transmeton Le Canton27.ch
Presidenti Aleksandar Vuçiq ka mbetur pas pushtetit. Dhe përdor metoda shumë të diskutueshme. Në fund të vitit 2024, organizata për të drejtat e njeriut Amnesty International dhe rrjeti kërkimor BIRN bënë publike se qeveria po monitoronte aktivistët dhe gazetarët. Sipas një analize të të dhënave mjeko-ligjore, autoritetet serbe instaluan ilegalisht spyware në dhjetëra telefona celularë që i përkisnin kritikëve të qeverisë.
Teknologji spiunazhi me vlerë dy milionë franga zvicerane
Amnesty International flet për një qasje sistematike që ndoshta është përdorur në një shkallë të gjerë kundër shoqërisë civile. Programet e spiunazhit morën fotografi dhe mesazhe me tekst dhe përgjuan kamerat dhe mikrofonat. Ministria e Brendshme serbe dhe shërbimi sekret i hodhën poshtë akuzat si « të pakuptimta » dhe « të rreme ».
Hulumtimet tani tregojnë se qeveria serbe mund të përdorë edhe teknologjinë zvicerane për aktivitetet e saj spiunazhi. Në vitin 2023, qeveria federale miratoi dërgimin e të ashtuquajturave kapëse IMSI me vlerë gati dy milionë franga zvicerane në Beograd. Pajisjet e teknologjisë së lartë mund të përdoren për të gjetur, trokitur dhe dëgjuar telefonat celularë.
Sekretariati Shtetëror për Çështje Ekonomike (Seco) konfirmon dorëzimin. Sipas zëdhënësit Fabian Maienfisch, pajisjet e mbikqyrjes u eksportuan në agjencitë qeveritare në Serbi. Ai nuk thotë se kujt saktësisht. Megjithatë, ka gjasa të jetë Ministria e Brendshme apo shërbimi sekret BIA. Mbetet e paqartë se cila kompani zvicerane e ka trajtuar marrëveshjen.
Shitja e teknologjisë zvicerane të vëzhgimit shtetit serb është një çështje delikate. Rregullorja për eksportin dhe ndërmjetësimin e mallrave për mbikëqyrjen e internetit dhe telefonave celularë thotë se do të ndalohet dërgimi nëse ka arsye për të besuar se mallrat do të përdoren për represion në vendin e destinacionit.
Dorëzimi i sotëm ndoshta do të refuzohej
Për të vendosur për eksportin e kapëseve IMSI, Seco u konsultua me Departamentin Federal të Punëve të Jashtme (DFAE), Departamentin Federal të Mbrojtjes (DDPS) dhe shërbimin e inteligjencës zvicerane (NDB). Pastaj qeveria federale dha dritën jeshile. Zëdhënësi i Seco Maienfisch: « Gjatë shqyrtimit të rastit individual, nuk kishte prova të mjaftueshme që mallrat do të përdoreshin nga marrësi përfundimtar për shtypje. »
Sot, eksportet vështirë se do të miratoheshin më. Tani ka prova të qarta se autoritetet serbe kanë monitoruar kritikët e qeverisë duke përdorur spyware. Aktivistët dhe gazetarët u thirrën nga policia për të ashtuquajturat intervista « informative », një praktikë që daton që nga koha e komunizmit kur anëtarët e opozitës merreshin në pyetje pa ndonjë arsye të qartë. Të prekurit duhej të dorëzonin telefonat e tyre celularë. Gjatë bisedave, policia më pas instaloi softuer spiun në pajisje. Sipas raportit të Amnesty International, është përdorur produkti izraelit Pegasus dhe softueri i mbikqyrjes Novispy i zhvilluar nga Serbia.
Presidenti Vuçiq po sundon gjithnjë e më shumë me metoda autoritare. Media, gjyqësori dhe administrata janë kryesisht në duart e ndjekësve të tij. Por vala e protestave që nisi tre muaj më parë po e vë tani në telashe. Vendi po përjeton demonstratat më të mëdha që nga kryengritja kundër Sllobodan Millosheviçit në vitin 2000.
Gjithçka filloi me një aksident: Më 1 nëntor 2023, një tendë stacioni treni u shemb në qytetin e Novi Sadit. 15 persona vdiqën. Fatkeqësia u bë simbol i korrupsionit dhe pushtetit të pakontrolluar. Stacioni i trenit në Novi Sad u rinovua nga një kompani ndërtimi kineze. Kritikët akuzuan autoritetet për pakujdesi dhe marrëveshje të pista.
Grevë e përgjithshme mbarëkombëtare
Protestat e studentëve u përhapën shpejt në të gjithë Serbinë. Të premten e kaluar ata kulmuan me një grevë të përgjithshme mbarëkombëtare. Mësues, avokatë, fermerë – pjesë të gjera të shoqërisë u bashkuan, duke bllokuar rrugët dhe duke brohoritur: « Ka gjak në duart tuaja! » Presidenti Vuçiq, i cili ka udhëhequr vendin e tij në funksione të ndryshme që nga viti 2012, akuzoi demonstruesit se po kontrollohen nga shërbimet sekrete të huaja, ka shkruar ne vazhdim Blick, transmeton Le Canton27.ch
Me dorëheqjen e kryeministrit Millosh Vuçeviç, qeveria serbe shpreson të qetësojë opozitën. “Është vendimi im pa kushte të jap dorëheqjen”, tha ai në një konferencë për media. Vuçeviç e justifikoi veprimin e tij me një incident të hënën në mbrëmje në Novi Sad, ku një bandë banditësh nga Partia Progresive Serbe në pushtet plagosi disa studentë me shkop bejsbolli.
Presidenti Vuçiq është në fokus
A do të ndihmojë sakrifica e pengut? Pas dorëheqjes së kryeministrit, ka vetëm një person që lëvizja protestuese mund të fajësojë për pakënaqësitë në vend: Aleksandar Vuçiq.