Bernë, 9 shkurt -Pas ketij lajmi mediat serbe u ngriten ne kembe me akuza kunder Kosovës dhe Xhafer Devës. Pas ketyre akuzave BE-ja dhe programi zhvillimor i OKB-së UNDP eshte tërhequr nga mbështetja e tyre për një projekt të diskutueshëm në Kosovë. Organizatat njoftuan të martën se kontributi i tyre në renovimin e një objekti historik në Mitrovicë ishte ndërprerë, njofton gazeta zvicerane ne shqip Le Canton27.ch duke ju referuare nje njoftimi nga selia e OKB-së ne Gjenevë.
Shtëpia e familjes Deva, monument unik në Kosovë, do të rinovohej. Projekti është i diskutueshëm sepse një pronar i mëparshëm i shtëpisë ishte shquar si bashkëpunëtor i forcave pushtuese gjermane gjatë Luftës së Dytë Botërore. « UNDP dhe BE shprehin keqardhjen e tyre më të thellë për ndjenjat e lëndimit të paqëllimshëm, » thanë të dy organizatat.
Me rastin e Xhafer Deves, OKB a po del e njëanshme pasi UNDP kishte nenshkruar marreveshje me Prishtinen ket projekt?..
Pasd amrrveshje sse OKB-sëdhe Kosaoves me 30.09.2021 UNDP dha njftimin due shporehur satsiaksion se « Me kënaqësi kemi nënshkruar një marrëveshje për ndarjen e kostos me për të rinovuar dy monumente historike, Xhafer Deva në Mitrovicë/Mitrovica & Drenoc/Drenovc në kuadër të projektit të financuar nga BE « Trashëgimia Kulturore si nxitës për dialogun ndërkomunitet dhe #Kohezion social » në vazhdim. (Pleased to sign a cost-sharing agreement with to renovate two historical landmarks, Xhafer Deva in Mitrovicë/Mitrovica & Drenoc/Drenovc under the ongoing #EU funded “Cultural Heritage as a Driver for Intercommunity Dialogue and SocialCohesion” project) transmeton gazeta zvicerane ne shqip Le Canton27.ch
Kur OKB nuk zbaton marreveshjet si Serbia / Pas akuzave dhe propagandes serbe kunder Xhafer Deves, OKB dhe BE terhiqet nga projekti i tyre per renovimin e shtëpise se patriotit shqiptar (Following the accusations and propaganda of Belgrade against Xhafer Deves, the UN and the EU withdraw from their project for the renovation of the house of the Albanian patriot); (Kada UN ne sprovode sporazume kao Srbija/ Posle optužbi i propagande Beograda na račun Džafera Devesa, UN i EU odustaju od svog projekta renoviranja kuće albanskog patriot) ka shkruar gazeta zvicerane ne shqip Le Canton27.ch
Programi i Zhvillimit i BE-së dhe i OKB-së tha në një deklaratë të përbashkët më 8 shkurt se ata po tërhiqnin mbështetjen për punën e rinovimit në ndërtesën historike Deva, rreth 40 kilometra në veri të kryeqytetit.
Shtëpia ishte vendosur të rinovohej dhe të shndërrohej në një qendër kulturore dhe komunitare.
Megjithatë, kundërshtimi u shfaq nga kontribues ndërkombëtarë në projekt pasi u mësua se një ish-pronar i shtëpisë — politikani i ndjerë Xhafer Deva — ishte i lidhur me pushtuesit nazistë gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Më 7 shkurt, Joern Rohde, ambasadori i Gjermanisë në Kosovë, tha se ishte “shumë i shqetësuar” për një projekt që lidhej me ish-shtëpinë e një “bashkëpunëtor të njohur nazist”.
Ministri i Kulturës i Kosovës Hajrulla Ceku ka deklaruar se kritikat mund të gjurmohen në « zhurmën e panevojshme » nga Serbia fqinje, e cila nuk e njeh shtetin e Kosovës.
« Ne i kuptojmë shqetësimet e partnerëve tanë ndërkombëtarë, » tha më 9 shkurt Hajrulla Çeku, ministri i kulturës, rinisë dhe sportit të kombit ballkanik.
Ministri kosovar Ceku thotë se pret që puna të vazhdojë për rinovimin e një ndërtese historike në qytetin e Mitrovicës, pavarësisht lëvizjeve të Bashkimit Evropian dhe Kombeve të Bashkuara për të tërhequr mbështetjen e tyre për shkak të lidhjeve të vendit me epokën naziste.
Deva ishte një politikan shqiptar gjatë Luftës së Dytë Botërore. Në vitin 1944 u emërua ministër i Punëve të Brendshme në qeverinë shqiptare, e cila u formua me mbështetjen e Gjermanisë naziste. Ai vdiq në vitin 1978.
Flori Zevi, një aktivist hebre në Prishtinë, tha për AP se ai do t’u thoshte partnerëve ndërkombëtarë se « restaurimi duhet të vazhdojë ». Ai tha se projekti duhet të përfshijë një pjesë që lidhet me historinë e dhjetëra hebrenjve që u morën nga Mitrovica dhe u ekzekutuan në Serbi nga nazistët.
Shtëpia besohet se është ndërtuar në vitin 1930 nga arkitektë dhe punëtorë austriakë dhe është në listën e përkohshme të monumenteve të trashëgimisë kulturore të mbrojtura në Kosovë.