Bruksel, 30 prill -Mbi 50 gazetarë jane vrarë në vitin 2020, gati 400 të tjerë të burgosur. Sipas raportit nga Reporterët pa Kufij, vitin e kaluar dhe sivjet gazetaret po ashtu jane te kercnuar dhejtera gazetare nga koronavirusi, murtajë kjo edhe për lirinë e shtypit, njofton gazeta zvicerane në shqip Le Canton27.ch
Ne vigjile te ditews nderkombetarew te gazetareve (3 maj) sikur tashme eshte bere tradite t’i jepet nje retrospektive te sitzautes se lisris ese shprehjes dhe gazetareve ne botë duke dhenë shifra qe shpesh jane larmante dhe shqetesuese. Keshtu Organizata « Reporterët pa Kufij » ka paraqur sot listën për lirinë e shtypit për vitin 2021. Në top dhjetëshen e pare te kesja liste jane Norvegjia, Funlanda, Danimarka, Zvicra etj..
Reporters sans Froniteres: Serbia e cila, pretendon te jete antare e BE-së e fundit nga vendet ne ballkan?!
Sa i perket lirise se shprehjes se mediave ne ballkan eshte perkaqesuar. Për shembull Kosova radhitet ne rangun e 78 (2020-70), Shqiperia e 83 (2020-84) Serbia e 93 (2019-90), Izraeli e 86-ta. Malin e Zi (104, +1) dhe Shqipëri (83, +1), media pro qeveritare, gjyqësori dhe qeveria përdorin akuza për drogë për të hequr qafe gazetarët hulumtues ose për t’i vënë nën kontroll mediat kritike. Në Ballkan përdoren akuza për drogë për të hequr qafe gazetarët hulumtues.
Në Serbi dhe Kosovë (93, -8), punonjësit mediave janë arrestuar për raportimet e tyre për koronën, njfton gazeta zvicerane ne shqip Le Canton27.ch duke ju rferuar rpaorti te fundfit te reportres Sans Frontieres.
Kina mbetet në krye të kësaj renditje me 117 gazetarë të ndaluar, përpara Egjiptit, Arabisë Saudite, Vietnamit dhe Sirisë. Raporti gjithashtu vë në dukje një rritje të arrestimeve arbitrare në lidhje me krizën shëndetësore.
Sipas gazetes zvicerane ne shqip Le Canton27.ch situata me kritike e lirise se mediave dhe gazetareve mbetet në vendet sllave (Rusi, Bjellorusia, Serbia..) dhe ato afrikane, shqetësim ky edhe për komunitetin nderkobëtar. Ne fund te listes Reporters sans Frontires janë Rusia, Korea, Eritrae si te 180-tat.
Kina mbetet në krye me 117 gazetarë (profesionistë ose jo) të ndaluar, përpara Egjiptit (30), Arabisë Saudite (34), Vietnamit (28) dhe Sirisë (27).Perveq kernimevd he vsjeve te gazetareve vitine kaluar gazetaret ihsin viktime dhe të kërcnuar nga pandemia shekullore, cka koronavurisi ishte murtajë edhe për lirinë e shtypit dhe gazetarët.
KOSOVA në sy te Reporters sans Frontieres
Media kosovare – si të gjitha zonat e tjera të vendit – është e ndarë përgjatë vijave etnike. Aksesi në informacion shpesh është i kufizuar në një grup etnik ose politik, me çështje që lidhen vetëm me kombësinë e tyre dhe trajtohen vetëm nga ai këndvështrim. Në fillim të vitit 2021, ekipe të gazetarëve serbë nga Serbia u ndaluan të hyjnë në vend me arsyetimin se ata nuk kishin arritur të njoftonin autoritetet kosovare. Gazetarët dhe mediat kosovare përballen me shumë kërcënime: sulme fizike dhe verbale, sulme kibernetike, vetëcensurë dhe mungesë transparence në lidhje me pronat e organizatave të lajmeve. Mediat e brishta financiarisht janë nën ndikimin e politikanëve. Pandemia ka destabilizuar medias financiarisht, shumë prej tyre kanë ndaluar së botuari verzionin e gazetës së tyre. Rrethrrethimi, një pasojë e pandemisë, shërbeu si pretekst për policinë për të arrestuar në mënyrë arbitrare kryeredaktoren e faqes KoSSev, Tatjana Lazarević. Për më tepër, fati i shumë gazetarëve mbetet i panjohur sot, përfshirë ata që u rrëmbyen ose u zhdukën gjatë konfliktit të vitit 1999.
SHQIPERIA në sy te Reporters sans Frontieres
Ligji për shpifje afrohet si një kërcënim. Në vitin 2020, qeveria u përpoq të rritë presionin mbi median duke kërcënuar të miratojë përsëri ligjin anti-shpifje, pavarësisht rekomandimeve nga Komisioni i Venecias dhe kritikave nga organizatat e lirisë së shtypit. I bllokuar në vitin 2020 nga vetoja e presidentit, ky ligj rrezikoi rritjen e censurës në një vend ku qeveria ka kufizuar aksesin e gazetarëve në informacionin zyrtar dhe kontrollon peizazhin audioviziv përmes shpërndarjes së licencave të transmetimit. Sjellja e qeverisë ndaj medias ka inkurajuar biznesmenë dhe zyrtarë pranë pushtetit të ndjekin penalisht gazetarët dhe fjalimet nënçmuese i kanë kthyer gazetarët në caqe të mundshme sulmi: sulmet fizike janë të shpeshta dhe autoritetet nuk i sanksionojnë ato. Në fillim të krizës së koronavirusit-
Kryeministri Edi Rama u bëri thirrje qytetarëve të « mbrojnë veten nga media » dhe nuk pranoi t’i ndihmojë, pasi pandemia përkeqësoi krizën financiare midis redaksive deri në atë pikë sa gazetat ndaluan botimin e versionit të tyre të shtypur për rreth një muaj e gjysmë. Pluralizmi i mediave dhe të ardhurat e tyre nga reklamat janë ndikuar gjithashtu nga ndërprerja e programeve të caktuara, për shkak të vendimit të autoriteteve për të kufizuar praninë në shesh në dy persona. Përpjekjet për të kriminalizuar punën e gazetarëve u rishfaqën në disa protesta, ku ata u arrestuan dhe u brutalizuan nga policia. Në verën e vitit 2020, dy kanale televizive kritike ndaj qeverisë dhe bashkisë së Tiranës, Ora News TV dhe Channel One, u kapën me vendim të Gjykatës Speciale të Apelit për « korrupsion » dhe « krim të organizuar ». Në prani të forcave të policisë, Ministria e Brendshme mori administrimin e televizioneve në gusht, me argumentin se pronari i saj dyshohej për trafik droge dhe kërcënim të pavarësisë editoriale të mediave. Megjithatë, kjo e fundit u mobilizua duke krijuar platformën e parë të vetë-rregullimit të vendit për media etike.
Numri i gazetarëve të ndaluar në të gjithë botën ishte 387 në fund të vitit 2020, sipas raportit vjetor nga Reporterët pa Kufij (RSF) botuar të hënën. « Një nivel i lartë historikisht », nënvizon OJQ-ja, edhe nëse mbetet e qëndrueshme.
Sa i perket agzetareve femra te cilat gjithnjë e më të shumta në profesion, as ato nuk kursehen, ka denoncuar sekretari i përgjithshëm i RSF, Christophe Deloire. Sipas raportit, 42 prej tyre « aktualisht janë të privuar nga liria »