Bernë, 25 qershor -Natyralizimet në Zvicër.. « Ata na trajtuan si kriminelë » (Einbürgerungen in der Schweiz «Sie behandelten uns wie Kriminelle») me ket tzitull gazet prestigjioze zvcerane Blick ka shkruar bere fjalë per rrugutimin e « gastarbeiter »-eve qe jetojne dhe veprojne ne Zvicer për ta fituar nje pasaporte zvicerane. Ky natyalizmi ne Zvcer dite e sa vie permes ligjeve te saja strikte kja veshitresuar rrguen per te qene shttesi Zvcres 100% per qind!, sjrtkua gazeta zvcereane ne shqip Le canton27.ch e cila ka prezetnuar nje shkrim te Blick ecila bene fjlae pe rkete temë.
Një milionë njerëz në Zvicër përmbushin zyrtarisht të gjitha kërkesat për natyralizim, por nuk kanë një pasaportë zvicerane?! Sepse shumë barriera paarqeiten para tyre. Historitë e Andi, Sonia Casadei dhe Anja Kilian tregojnë se çfarë do të thotë kjo.
Rruga më e gjatë për ta fituar një pasaporte zvicerane, se sa ajo nga Prishtina deri në Gjenevë
« Unë shkova në shkollë këtu, të gjithë miqtë e mi jetojnë këtu, dhe unë luaj futboll këtu për klubin. Nuk mund ta imagjinoj të largohem shumë larg. Goldau është shtëpia ime, ashtu si Kosova. Por u deshën katër përpjekje para se të më lejonin të bëhesha Zvicerian. Dhe 12,000 franga. (« ..Goldau është shtëpia ime, ashtu si Kosova. Por u deshën katër përpjekje para se të më lejonin të bëhesha Zvicerian. Dhe 12,000 franga. ») eshte ky rëifimi i shqiptarit nga Kosova i cili deshtoi pas kater tentativave per ta marrruraapsaportë zvicerane, citon gazeta zvicerane ne shqip Le Canton27.ch
Prindërit e mi bënë dy kërkesat e para për ne kur isha ende e mitur. Ne të pestë u refuzuam kolektivisht, vetëm sepse nëna ime nuk fliste shumë mirë gjermanisht. Nëse kongregacioni do të na kishte ekzaminuar individualisht në atë kohë, siç parashikohet nga një vendim i gjykatës federale, ne vëllezërit dhe motrat do të kishim kaluar.
Prindërit e mi vijnë nga Italia dhe Portugalia, unë kam lindur në Zvicër dhe kam bërë KV-në time këtu. Edhe dy djemtë e mi kanë lindur këtu. Dhe burri im, italian, jeton këtu për tridhjetë vjet. Procedura e natyralizimit duhet të ishte një ushtrim alibi për ne. Por në fund të fundit na kushtoi pesë vjet e gjysmë. Dhe 11,000 franga.
Ata na trajtuan si kriminelë. Të gjitha akuzat ishin të gabuara! Autoritetet tatimore dhe zyra e prokurorit publik hodhën poshtë pretendimet. Por autoritetet e Arterit nuk e pranuan atë. Na u desh të shkonim në gjykatën administrative, kemi pasur të drejtë. Komuniteti duhej të më natyralizonte mua dhe djalin tim të vogël.
Prindërit e mi bënë dy kërkesat e para për ne kur isha ende e mitur. Ne të pestë u refuzuam kolektivisht, vetëm sepse nëna ime nuk fliste shumë mirë gjermanisht. Nëse kongregacioni do të na kishte ekzaminuar individualisht në atë kohë, siç parashikohet nga një vendim i gjykatës federale, ne vëllezërit dhe motrat do të kishim kaluar.
Në përpjekjen e tretë unë isha në moshë ligjore dhe pak para se të përfundoja praktikën time tregtare. Ende mbaj mend që një punonjës i komunitetit më tha të tërhiqja kërkesën time. Do të më refuzonin gjithsesi sepse nuk kisha perspektivë për një punë. Unë isha i ri, bëra siç më thanë. Nuk doja të ngatërrohesha me kishën. Një gabim i madh. Një muaj më vonë kisha një punë, por pa pasaportë zvicerane.
E provova për herë të katërt në fund të vitit 2014. Isha i sigurt se do të dilte mirë. Unë jam i integruar, kam punuar për kantonin e Cyrihut, çfarë mund të isha shkumësuar? Një vit e gjysmë më vonë, unë e mora letrën nga kongregacioni: e refuzuar. Unë nuk do të kisha paguar një faturë të përkohshme tatimore të korrigjuar. Ishte rreth 200 franga. Unë kurrë nuk kisha marrë një faturë dhe as kongregacioni nuk kishte lëshuar një paralajmërim. Unë kisha për të marrë një avokat. Në fund të fundit, ata më natyralizuan.
Unë hezitova të tregoja historinë time këtu. Nga frika se dikush rreth meje do të reagojë keq. Shumë nuk e kuptojnë se si është të presësh kaq gjatë për natyralizimin dhe të vazhdosh të largosh. Ose nëse gjatë intervistës për natyralizimin ju pyeten gjëra shumë personale – nëse do të martoheni ndonjëherë me një grua zvicerane. Përshëndetje? Çështja më kërcëllin. Mbiemri dhe fytyra ime mbeten anonime.
Anja Kilian (55), Freienbach SZ: « Nuk do të provoj përsëri »
Unë kam një marrëdhënie të veçantë me Freienbach. Komuniteti ishte shtëpia ime e parë në Zvicër kur erdha nga Duisburg (D) tek nëna ime në Zvicër 34 vjet më parë. Si 20-vjeçar, unë kam qenë kamerier në “Roller-Skate Eagle”, siç quhej atëherë një restorant, me patina! Përpjekja ime e parë për natyralizim dështoi në 2010 sepse nuk kisha jetuar në komunitet aq kohë sa duhet. Në vitin 2017 u përpoqa përsëri, këtë herë isha në humor të mirë. Së pari duhej të merrej sondazhi me shkrim qytetar, pastaj pyetja para komitetit të natyralizimit. Nuk kishte udhëzime të qarta. Dhe as unë nuk mora ndonjë mjet mësimor të vërtetë, vetëm broshurën e ngushtë « Echo » nga qeveria federale me informacion në lidhje me Zvicrën. Kam kaluar provën.
Mbrëmja në të cilën më duhej të vrapoja para komitetit ishte më e vështirë. Në fakt jam mësuar me situata të vështira.Në punën time, unë shes teknologji softuerësh dhe bëj prezantime për CEO-të në të gjithë botën. Por ajo që kam provuar me komisionin e natyralizimit ishte irrituese. Unë nuk e dija se çfarë kisha donte të dinte nga unë. Më parë isha marrë specifikisht me historinë e Freienbach dhe e dija që Perandori Karl I i kishte dhuruar komunitetin Abacisë së Einsiedeln. Por ata donin të dinin gjithçka tjetër. Siç quhen shkollat në fshat. Unë nuk kam fëmijë pse duhet të shqetësohem me këtë? Unë isha në gjendje të përmendja vetëm tre këshilltarë. Dhe kur ata pyetën për parimin me tre shtylla, unë pata një ndërprerje. Më dukej sikur thjesht po prisnin që unë të bëja një gabim.
Paneli refuzoi kërkesën time. Unë nuk jam mjaft i integruar. Vargu i kapelës u ngjit mbi mua. Për shkak se anëtarët e Komisionit të Natyralizimit konsiderojnë një anëtar të plotë të komunitetit të « mos integruar » pas 34 vjetësh në Zvicër. E gjithë argëtimi më kushtoi 5300 franga. Unë nuk do të provoj përsëri.