3.6 C
Berne
jeudi 28/03/2024

Gazeta zvicerane për Shqipërine nga Ilirët, mbretëresha Teutë…deri tek anëtarësimi ne NATO nga Sali Berisha

Shqipëria: Historia e Shtetit të Evropës Juglindore (Albanien: Die Geschichte des südosteuropäischen Staates) eshte ky titulli i se pereditshmes helvetike (Nau.ch) e cila flet per Shqipërine dje dhe sot. Pas zgjedhjeve të vitit 2005 pati një transferim të rregullt të pushtetit nga blutë e PD-së te prire nga Dr.Sali Berisha i cili ne vitin 2009 e rehatoi Shqipërine duke e inkuadruar ne NATO, si anetare, shkruan a gazeta zvicerane Le Canton27.ch

Shqipëria ishte gjithmonë nën ndikimin e huaj. Dëshira për autonomi brenda Perandorisë Osmane u shndërrua në një përpjekje për pavarësi shtetërore

Demonstrata në zgjedhjet e tetorit 1945. Ishin zgjedhjet e para në historinë shqiptare. – Guri themelor

Në fund të shekullit të 14-të, osmanët pushtuan zonën për herë të parë.
Në vitin 1865 qeveria osmane e ndau zonën e vendbanimeve shqiptare në katër vilajete.
Nga viti 1914 deri në vitin 1915, në shumë vende mbizotëruan kushte të ngjashme me luftën civile.

Gjurmët e para të vendosjes së njerëzve në Shqipërinë e sotme mund të gjurmohen në 100.000 vjet më parë. Në kohët e lashta, gadishulli i Ballkanit perëndimor ishte i banuar nga fise ilire. Ata themeluan qytete të shumta në brendësi të vendit. (Erste Spuren menschlicher Besiedlung auf dem heutigen Albanien sind auf die Zeit vor 100’000 Jahren zurückzuführen.

Perandoria Romake dhe më vonë Bizantine

Mbretëresha Teuta (230-228 p.e.s.) u mbështet në flotën e saj, bastisjet e së cilës rrezikuan tregtinë e Republikës Romake. Romakët donin të shmangnin këtë rrezik dhe për këtë arsye filluan një zgjerim në Iliri. (Königin Teuta (230 bis 228 v. Chr.) stützte sich auf eine eigene Flotte, deren Raubzüge den Handel der römischen Republik gefährdeten. Die Römer wollten diese Gefahr vermeiden und starteten deshalb mit einer Expansion nach Illyrien.)

Pas shembjes së Perandorisë Romake, Shqipëria e sotme ishte pjesë e Perandorisë Bizantine. Vetëm në vitin 1190 Progoni, arkonti i Krujës, ia doli që ta bënte rrethin e tij të pavarur nga bizantinët. Kjo ishte hera e parë që një fisnik shqiptar themeloi principatën e tij.

Si rezultat i Kryqëzatës së Katërt, sundimi bizantin në Shqipëri u shemb plotësisht dhe u shpërbë në shumë principata të vogla. 1343-1347 cari serb Stefan Dushan ishte në gjendje të aneksonte zonën me perandorinë e tij. Por pas vdekjes së tij në 1355, princat vendas rifituan pavarësinë e tyre.

Pushtimi i trupave osmane

Në fund të shekullit të 14-të, trupat osmane pushtuan për herë të parë tokat e banuara nga shqiptarët. Pushtimi osman i këtyre zonave ndodhi në faza dhe u përfundua vetëm disa dekada më vonë.

Betejat e gjata mbrojtëse dhe ndërprerja e përkohshme e marrëdhënieve tregtare me Italinë dhe Evropën dëmtuan zhvillimin ekonomik dhe kulturor.

Një pjesë e madhe e popullsisë u konvertua në Islam për shkak të bindjes, detyrimit ose stimujve social dhe ekonomik. Së bashku me boshnjakët, shqiptarët ishin i vetmi popull në Ballkan që kishin përvetësuar kryesisht besimin osman.

Kriza dhe Riorganizimi

Në kapërcyellin e shekujve 18 dhe 19, Perandoria Osmane ishte në krizë të thellë dhe humbi kontrollin në shumë provinca. Në vitin 1865, qeveria osmane e ndau zonën e vendbanimeve shqiptare në katër vilajete: Ishkodra në veri-perëndim, Kosova në veri-lindje, Yanya në jug dhe Manastır në jug-lindje.

Ky riorganizim administrativ zemëroi fiset shqiptare të veriut dhe pasuan përplasje të dhunshme. Për shkak të situatës së keqe ekonomike dhe të sigurisë, shumë shqiptarë emigruan.

Vetëdija kombëtare shqiptare për herë të parë

Vetëm në këtë periudhë u zhvillua dalëngadalë ndërgjegjja kombëtare shqiptare. Megjithatë, për shumë shqiptarë, çështja kombëtare u bë fillimisht e rëndësishme në lidhje me Luftën Ruso-Turke të 1877-1878. Diktati rus i paqes do të kishte vendosur pjesë të zonës së vendbanimeve nën sundimin e shteteve të Bullgarisë dhe Malit të Zi.

Nga ana tjetër, rezistenca shqiptare u formua për herë të parë mbi baza kombëtare. U shfaq një organizatë, Lidhja e Prizrenit, e cila formoi formacione trupash për të mbrojtur fuqitë e huaja. Përveç kësaj, Lidhja kërkoi formimin e një qarku administrativ autonom shqiptar brenda Perandorisë Osmane.

Kërkesa e Lidhjes së Prizrenit

Në korrik 1878, Lidhja kërkoi që e gjithë zona e vendbanimeve shqiptare të mbetej një krahinë autonome nën sundimin turk. Kjo kërkesë u shpërfill. U zhvillua një rezistencë, prandaj kufijtë u ndryshuan pjesërisht në favor të shqiptarëve.

Pas shpërbërjes së Lidhjes së Prizrenit, për dy dekada nuk pati më lëvizje politike shqiptare. Në periudhën që pasoi, veprimtarët kombëtarë u morën kryesisht me veprimtari kulturore.

Shpërthen kryengritja e armatosur dhe lufta e parë ballkanike

Në kapërcyellin e shekujve 19 dhe 20, kriza e brendshme e Perandorisë Osmane u intensifikua përsëri. Qeveria u përpoq të merrte kontrollin duke përdorur dhunën kundër nacionalizmave të popujve ballkanikë.

Më 1897 u arrestuan krerët e Lidhjes së ringjallur të Prizrenit. Për herë të parë u ngrit kërkesa për krijimin e një shteti kombëtar shqiptar. Vitet e fundit të sundimit osman mbi Shqipërinë ishin kaotike dhe të shënuara nga akte dhune.
Në vitin 1910, në Kosovë shpërtheu një kryengritje e armatosur kundër sundimit osman, e cila u përhap në veri të Shqipërisë. Kur shpërtheu Lufta e Parë Ballkanike në vjeshtën e vitit 1912, kryengritësit u gjendën në një pozitë të vështirë. Serbët, malazezët dhe grekët planifikonin të ndanin zonën e vendbanimeve shqiptare midis shteteve të tyre tashmë ekzistuese.

Në këtë situatë, udhëheqja e lëvizjes kombëtare shqiptare vendosi të mos e vononte më shpalljen e pavarësisë. Më 28 nëntor 1912 u shpall themelimi i Republikës së Shqipërisë.

Në dhjetor 1913, kufijtë u vendosën në Protokollin e Firences. Gjithashtu u vendos që Shqipëria të ishte principatë.

Lufta e pare boterore

Gjatë luftës Shqipëria u zhduk sërish nga harta politike. Megjithëse vendi ishte formalisht neutral, me kalimin e kohës fuqi të ndryshme luftarake pushtuan të gjithë territorin shqiptar. Nga viti 1914 deri në vitin 1915, në shumë vende mbizotëruan kushte të ngjashme me luftën civile.

Për shkak të paqëndrueshmërisë politike dhe mungesës së qeverisjes, Shqipëria ishte në favor të planeve të zgjerimit të fuqive ndërluftuese. Italia, Serbia dhe Greqia pretenduan pjesë të vendit për vete. Në dhjetor 1920, Shqipëria u pranua në Lidhjen e Kombeve dhe shpejt rifitoi njohjen ndërkombëtare.

Lufta e Dyte Boterore

Pas një periudhe kaotike mes luftrave, mbreti në pushtet bëri përpjekje të pasuksesshme për ta shkëputur ekonomikisht Shqipërinë nga Italia. Shqipëria u pushtua nga trupat italiane në prill 1939 dhe mezi rezistoi.

Mbreti iku dhe Shqipëria ra nën kontrollin e Italisë. Pas dorëzimit të Italisë në shtator 1943, njësitë e Wehrmacht-it gjerman pushtuan Shqipërinë.

Ashtu si në Jugosllavi, ushtria nacionalçlirimtare arriti të çlirojë vendin e tyre pa ndihmën e trupave aleate. Me tërheqjen e Wehrmacht-it nga Shkodra më 29 nëntor 1944, e gjithë Shqipëria u çlirua përfundimisht. Vlen të përmendet se hebrenjtë në Shqipëri nuk u prekën shumë nga Holokausti.

Komunizmi dhe Procesi i Transformimit

Në vitin 1944 pushtetin e morën komunistët me Enver Hoxhën në krye. Sipas modelit sovjetik dhe jugosllav, u prezantua sundimi njëpartiak komunist, i cili zyrtarisht e shpalli veten « shtet ateist » në 1967.

Nga ana kulturore, sundimi komunist nënkuptonte një shtytje të madhe drejt modernizimit, i cili ndryshoi përgjithmonë shoqërinë shqiptare. Në politikën e jashtme, Shqipëria fillimisht u rreshtua me Jugosllavinë, më pas me Bashkimin Sovjetik dhe më vonë me Kinën. Në vitet që pasuan, vendi u bë gjithnjë e më i izoluar.

Megjithë izolacionin, popullata shqiptare mësoi për ndryshimet politike në Bllokun Lindor nëpërmjet radios dhe televizionit nga vendet fqinje. Edhe shqiptarët filluan të rebelohen kundër diktaturës. Në janar të vitit 1990 pati demonstratat e para dhe për pasojë shqiptarë të shumtë u larguan drejt ambasadave perëndimore.

Partia Komuniste e drejtuar nga Ramiz Alia fitoi zgjedhjet parlamentare në mars 1991. Megjithatë, një grevë e përgjithshme detyroi dorëheqjen e qeverisë komuniste. Situata katastrofike ekonomike dhe e furnizimit çoi në një fluturim masiv.

Pas zgjedhjeve të vitit 2005 pati një transferim të rregullt të pushtetit nga blutë e PD-së te prire nga Dr.Sali Berisha i cili ne vitin 2009 e rehatoi Shqipërine duke e inkuadruar ne NATO, si anetare!

Pakënaqësia me politikën, një situatë katastrofike ekonomike dhe kolapsi i disa kompanive investuese çuan në një luftë civile në 1997. Kjo mund të përfundonte vetëm me praninë e huaj ushtarake dhe policore. Bashkimi Evropian organizoi ndihmën për rindërtim, ekonomia u rikuperua dhe kushtet e jetesës u përmirësuan.

Në vitin 1998 u miratua kushtetuta e re. Gjatë luftës së Kosovës në vitin 1999, vendi pranoi dhjetëra mijëra refugjatë kosovarë.

Kishte gjithashtu probleme ekonomike, papunësi të lartë dhe një sistem politik të paqëndrueshëm. Ndihma dhe prania ndërkombëtare në kuadër të Paktit të Stabilitetit për Evropën Juglindore e përmirësoi situatën.

Pas zgjedhjeve të vitit 2005 pati një transferim të rregullt të pushtetit te Partia Demokratike Berisha. Në vitin 2009, Shqipëria u anëtarësua në NATO dhe aplikoi për anëtarësim në Bashkimin Evropian. Në qershor 2014, Shqipërisë iu dha statusi i kandidatit për në BE dhe në 2018 u ra dakord për fillimin e negociatave.

Derniers articles

Lajmi i fundit nga Gjeneva: OKB hedh poshte serish propozimin e Rusisë (Beogradit) per ta mbledhur Sesioni i KS të OKB-së për bombardimet e...

Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara u mblidh derish me iniciativën e Russe (Serbise)  nga ora 20:00 për çështjen e bombardimeve të NATO-s...

Céline Zuber-Roy, kryetare e parlamentit të Gjenevës: Komuniteti shqiptarë shembull integrimi në Kantonin tonë. Këtë e deshmon edhe fakti se këtu kemi katër deputetë...

Céline Zuber-Roy një Juriste dhe inxhiniere është presidentja e re e Këshillit të Madh. E para grua pas  gati dy deceniesh. Céline Zuber-Roy ishte...

Një shqiptar nga Presheva, në mesin e 11 kandidatëve në Serbi, zgjidhet prokuror i ri në Bujanoc

Preshevë, 28 mars -Ai quhet Agim Kamberi nga (karadku Isivuk) Presheva i cili ka mbaruar studimet ne Republiokën e Kosovës, rrespektiovisht në Universitetin e...

Policia francaze arreston katër shqiptarë për 70 vjedhje..

Bernë, 28 mars -Këtë të mërkurë, më 27 mars 2024, xhandarët e Brest dhe Landerneau arrestuan katër shqiptarë të dyshuar se kishin kryer 70...

“Burrat me blu kërkuan të mbylleshin dyert e sallës”/ Gazeta zvicerane zbardh teorinë për sulmin në Moskë: Agjentë sekretë të FSB-së…

Bernë, 28 mars -Mes vizitorëve kishte disa burra me veshje blu. Zbardhet misteri pas sulmit terrorist në Moskë Teoria që qarkullonte në rrjetet sociale...