Bernë, 6 mars -Një tjetër konflikt mund të lindë pas pushtimit të Ukrainë..A po shkakton edhe Putini tani luftë në Ballkan? (Nach der Ukraine-Invasion könnte es zu einem weiteren Konflikt kommen. Sorgt Putin nun auch auf dem Balkan für Krieg?)
Lidhur me apetite ruse ta pushtojne Ukrainen dhe (mos) eskalimin e luftes ne ballkan – ne 7 pyetje ju eshte pergjigjur gazetes Blick.ch Daniel Bochsler (43), profesor i politikës në Universitetin e Evropës Qendrore (CEU) në Vjenë dhe në Universitetin e Beogradit, vlerëson situatën, shkruan gazeta zvicerane Le Canton27.ch
A po shkakton edhe Putini tani luftë në Ballkan?
Lufta në Ukrainë mund të ringjallë flakët që janë shuar në Ballkan. Eksperti i Ballkanit Daniel Bochsler vlerëson rrezikun e një lufte të re për Blick.
Lufta në Ukrainë ka shkaktuar demonstrata pro-ruse në Serbi. Disa serbë e miratojnë pushtimin e Putinit në vendin fqinj.
Në një letër drejtuar Presidentes së Komisionit të BE-së, Ursula von der Leyen (63), dy ish-të ashtuquajturit Përfaqësues të Lartë të komunitetit ndërkombëtar në Bosnje-Hercegovinë paralajmërojnë se agresioni në Ukrainë mund të përhapet në Ballkanin Perëndimor.
Cilat janë efektet e pushtimit të Ukrainës në Ballkan?
Daniel Bochsler: Ashtu si Ukraina, Ballkani Perëndimor është i kapur mes Kremlinit dhe Perëndimit. Putini ka vite që përpiqet të torpedojë stabilizimin e rajonit, qoftë me mbështetjen e tij për nacionalistin serb Milorad Dodik në Bosnje dhe Hercegovinë, duke përfshirë popullin rus në manovra përçarëse kundër zgjedhjeve në Mal të Zi apo fushatës dezinformuese kundër maqedonasve kur bëhet fjalë. shkoi në zgjidhjen e kontestit të emrit.
Nëpërmjet Këshillit të Sigurimit të OKB-së, Rusia ka gjithashtu të drejtën e vetos për zgjatjen e mandatit të forcave paqeruajtëse evropiane në Bosnje dhe Hercegovinë.
Por tani mund të ketë edhe një efekt bumerang: nëse BE-ja e njeh rrezikun dhe i kthen Ballkanit Perëndimor prioritetin që rajoni meriton duke pasur parasysh lidhjet e tij të ngushta sociale, historike dhe ekonomike me pjesën tjetër të Evropës. Ka shenja pozitive për këtë nga Berlini.”
Sa i madh është rreziku i një lufte të re në Ballkan?
Daniel Bochsler: Kjo varet nga mënyra se si përfundon lufta e agresionit rus. Lufta ruse lexohet si vazhdimësi e pushtimit rus të Gjeorgjisë në vitin 2008, e ndjekur nga Ukraina dhe Siria. Askund tjetër në Evropë Putini nuk ka aleatë kaq të njohur si në Ballkanin Perëndimor dhe ai mund të lejojë që konfliktet e hapura të përshkallëzohen më tej këtu.
Europa dhe SHBA-ja tani thirren të forcojnë praninë e tyre ushtarake në rajon në kohën e duhur dhe të përshpejtojnë zgjidhjet politike për çështjet e pazgjidhura”.
Sa i madh është rreziku për Swisscoy në Kosovë?
Daniel Bochsler: «Nuk mund të parashikosh kurrë luftëra; Kosova nuk bën përjashtim. Grupet kriminale, të maskuar si nacionalistë serbë, tashmë po organizojnë rregullisht trazira në veri të Kosovës, të mbështetur nga qeveria serbe. Është shumë e mundur që lufta e agresionit rus të luajë një rol.
Por është pikërisht detyra e forcave paqeruajtëse ndërkombëtare, dhe rrjedhimisht edhe e Swisscoy, që t’i frenojnë këto konflikte. Por më duket se rreziku më i dukshëm vjen nga Bosnja dhe Hercegovina, nga Serbia dhe nga Mali i Zi”.
A po shtohen sërish rrymat nacionaliste që bëjnë thirrje për Serbinë e Madhe?
Daniel Bochsler: Personalisht, më duket e neveritshme që disa njerëz këtu gjejnë përmbushje në vuajtjet e pabesueshme të popullsisë ukrainase dhe reagojnë ndaj krimeve të luftës me fantazi nacionaliste ose pro-ruse. Politika informative e Millosheviqit nga vitet 1990, në të cilën serbët portretizoheshin si viktima të politikës ndërkombëtare, hodhi themelet për këtë.
Edhe sot, të ushqyer nga mediat, kryesisht të kontrolluara nga qeveria, por edhe nga filmat apo përkujtimet, shumë serbë në mënyrë absurde e shohin veten si viktima të luftërave jugosllave dhe sanksioneve. Prandaj, ata tani i shohin rusët si bashkëvuajtës. Por asnjë nga këto nuk është e re. Është shumë herët për të gjykuar nëse lëvizjet politike që rezultojnë do të forcohen”.
Cilës zonë i referohet sot “Serbia e Madhe”?
Daniel Bochsler: Kufijtë serbë janë tërhequr qartë aty ku janë sot. Në epokën e Trump kishte fantazi për një shkëmbim territoresh me Kosovën dhe më gjerë, por fatmirësisht kjo ka marrë fund. Zëdhënësit e Serbisë së Madhe janë shumë më të zhurmshëm se pesha e tyre politike.
Kërcënimi më i madh për paqen në rajon vjen nga nacionalisti i madh serb Milorad Dodik, i cili mund dhe e bën të bllokojë politikën në Bosnje dhe Hercegovinë me një lloj « pasurie boshnjake ».
A mund të vazhdojë kështu Bosnje-Hercegovina?
Daniel Bochsler: Duhet të vazhdojë. Së pari, çdo përpjekje për ndarje do të provokonte refugjatë të rinj dhe ndoshta edhe luftëra të reja, madje edhe përtej Bosnjës. Së dyti, do të ishte një ripërtëritje politike e gjenocidit të Srebrenicës.
Si të ruani paqen në Ballkan?
Daniel Bochsler: Disa ditë më parë, Volodymyr Zelenski paraqiti kërkesën e Ukrainës për anëtarësim në BE dhe Moldavia dhe Gjeorgjia e ndoqën këtë. Një rrugë e përshpejtuar drejt BE-së, e cila tani po diskutohet, duhet të jetë e hapur edhe për vendet e Ballkanit Perëndimor – në kushte të vështira por të detyrueshme politike.
Shumica e qytetarëve këtu duan të lënë pas luftërat dhe konfliktet dhe të marrin pjesë në Evropë. Por BE-ja tani më në fund duhet të hapë derën. Për arsye krejtësisht absurde, negociatat e anëtarësimit me Maqedoninë e Veriut, e cila prej kohësh i ka përmbushur kushtet, po bllokohen. Për sa kohë që BE-ja nuk lëviz, asnjë politikan nuk mund të premtojë me besueshmëri një perspektivë evropiane – as në Ballkanin Perëndimor dhe as në Kiev”.